osteopathie voor paarden - Paardenwaarden

Hoofdmenu:

osteopathie voor paarden

Wow Momenten > GEZONDHEID

Opmars van de paardenosteopathie

De kloof tussen de reguliere en de complementaire paardengeneeskunde is bezig zich te dichten. Na de voorzichtige 'inburgering' van de paardenfysio-therapeut mag nu de paardenosteopaat bewijs leveren van de effectiviteit van deze complementaire geneeswijze. Een specialisme in opmars.

Laten we wel wezen... Paardentherapeuten bestaan bij de gratie van mensen die sportief en recereatief met paarden in de weer zijn. Paarden zijn van nature niet gebouwd om op te rijden of voor de wagen te lopen. Toch verlangen wij fysieke prestaties die afwijken van hun natuurlijke bewegingspatroon en dringen paarden een manier van leven op die indruist tegen hun aard. Dit leidt regelmatig tot gezondheidsproblemen en vervelende kwetsuren, vooral bij paarden die hoog in de sport staan maar ook bij paarden in de recreatieve sector. Met een preventieve osteopatische behandeling kun je die problemen grotendeels voorkomen.

Vitaliteit

Een gezond, onbelast paard heeft gemiddeld twintig tot dertig bewegingsrestricties. Daar kan het prima mee leven. Het past zich gewoon aan door te compenseren. Je ziet die bewegingsrestricties ook terug bij wilde paarden. Het ene paard danst onbekommerd over ruig terrein, het andere is een beetje een struikelaar en waagt zich niet aan atletische capriolen. Zijn of haar functie in de hiërarchische structuur van de kudde is dan ook vaak een afspiegeling hiervan. Een struikelaar neemt andere taken op zich dan de van nature topatleet. In de paardensamenleving is dus niemand beter of slechter dan de ander. Het individu met een 'weeffoutje' vervult gewoon een functie die bij zijn of haar capaciteiten past.

Hoe anders is het bij paarden die bij mensen leven. Als bij hen de mogelijkheden tot adapteren uitgeput raken als gevolg van invloeden van buitenaf – werk, training, pijn, zadels, stalmanagement, letsels enz- of van binnenuit- voeding, stress, ziektes, tanden, et cetera, ontstaan er problemen. Het paard heeft alleen maar zijn vitaliteit/ immuniteit en beweging om zich hiertegen teweer te stellen.

In dergelijke gevallen kan de paardenosteopaat uitkomst brengen. Deze specialist creëert door het gebruik van gerichte technieken beweeglijkheid op het bewegingsapparaat, de inwendige organen en het zenuwstelsel en geeft daarmee compensatie- en aanpassingsmogelijkheden terug. Hierdoor kunnen de vitaliteit in het algemeen en lokale overbelastingsverschijnselen zich herstellen en is genezing mogelijk.

Systemen

Het lichaam kent drie lichaamssystemen. Het bewegingsapparaat wordt ook wel het pariëtale systeem genoemd. Het omvat botten, spieren, pezen, gewrichten, wervels, etc. De inwendige organen, samen met hun bloedvaten, lymfevaten en besturende zenuwen, vallen onder het viscerale systeem. En dan is er nog het cranio-sacrale systeem, de schedel en de wervelkolom met daarin het hersenvocht, de vliezen en het zenuwstelsel.

Al deze lichaamssystemen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Zie het maar als een keten, een ketting. Een bewegingsrestrictie in het ene systeem zet zich ook voort in de andere systemen. Dit uit zich dan ook in uiteenlopende verschijnselen op alle niveaus: het neurologische, het mechanische, het chemische, het emotionele en het energetische.

Een bekwame paardenosteopaat ziet en (her)kent deze verschijnselen en zet drie gereedschappen in om bewegingsrestricties op te lossen: pariëtale, viscerale en cranio-sacrale osteopathie. Mensen halen een osteopaat en een chiropractor nog wel eens door elkaar. Het verschil is simpel. Een chiropractor geeft een zeer snelle en krachtige impuls, adjustment genaamd, met een kleine uitslag en met een zeer specifieke richting, recht door het gewrichtsvlak van het gewricht met het probleem. Hiermee kan doorgaans twintig procent van de oorzaken worden aangepakt. Een osteopaat behandelt daarnaast ook de organen. Tachtig procent van de rugproblemen vinden namelijk hun oorzaak in een orgaan.

Domino effect

Zo zien paardenosteopaten bij menpaarden veel blessures in het pariëtale systeem, veroorzaakt door het feit dat ingespannen paarden niet kunnen uitwijken als ze vallen. Ze vallen meteen over de schouder heen, bovenop de nek. Dat kan leiden tot vervelende fracturen. En dan is er de peesontsteking, een uiting van een probleem in het pariëntale systeem, zou je zeggen. Maar een paardenosteopaat kijkt verder. Stel, een menpaard heeft een peesontsteking die niet veroorzaakt is door een trauma. Wat is het probleem? Ofwel het systeem is verminderd belastbaar, ofwel de belasting is te hoog. Laten we eens inzoemen op het borsttuig en aannemen dat het ergens drukt. Wanneer dit het geval is, zet het paard zijn borstbeen vast. Het moet dan enorm zwaar trekken en fixeert daarmee zijn middenrif. Op het moment dat het paard gaat persen, verkrampen de spieren van het middenrif. De pompfunctie daarvan vermindert. Minder zuurstof in, minder kooldioxide uit. Te weinig zuurstof doet de prestatie verminderen, teveel kooldioxide leidt tot verzuring van het lichaam. Het paardenlichaam probeert dit te compenseren door sneller te gaan ademen of bijvoorbeeld in de nieren een buffer aan te gaan leggen. Dit ervaren de nieren als een overbelasting. Door het orgaanprobleem ontstaan er vervolgens bewegingsverliezen in het buik- en bindvlies. Bij een paard is zowel het buikvlies als het middenrif verzorgd door een zenuw die ook de doorbloeding in het voorbeen verzorgt. Door het buik- en bindvliesprobleem raakt het voorbeen verminderd doorbloed. Belast je dat slecht doorbloede voorbeen zoals gebruikelijk dan is er toch sprake van overbelasting en die kan leiden tot een peesontsteking. Het domino effect...

Osteopaat en dierenarts samen

Bij osteopatische behandelingen is de samenwerking tussen paardenosteopaat en paardendierenarts essentieel. Heeft de paardenosteopaat een bewegingsrestrictie vastgesteld ter hoogte van bijvoorbeeld het leversegment, dan betekent dit dat de lever zelf ook een bewegingsrestrictie heeft. Hij is ofwel verzakt, ofwel gestuwd. Welk ziektebeeld daaraan ten gronde kan liggen, moet de paardendierenarts vaststellen. Constateert de paardendierenarts geen afwijkingen dan is dit voor de paardenosteopaat een aanwijzing dat het probleem mechanisch is en een osteopatische behandeling kan worden ingezet. Constateert de paardendierenarts wel een aandoening dan is die informatie van groot belang voor de paardenosteopaat. Mag de paardenosteopaat de lever gaan bewegen of zit er misschien een leveraandoening of ziekte of pathologie! op? Is dat het geval dan is de paardendierenarts aan zet.

Nieuw lichaamsbewustzijn

Na afloop van een behandeling moet het nieuwe lichaamsbesef indalen. Door het paard gericht, gecontroleerd en gedoseerd te laten bewegen kan de paardeneigenaar het helpen om zo snel mogelijk zijn nieuw gewonnen beweeglijkheid te integreren in zijn natuurlijke lichaamshouding. Erop rijden is dan uit den boze. Het paard op transport zetten of in de wei laten rennen, bokken en spelen eveneens. Mensen die zelf een osteopatische behandeling hebben ondergaan voelen zich de eerste dag na de behandeling helemaal geweldig. De dag daarop hebben ze overal spierpijn, omdat ze spieren beginnen te gebruiken die ze daarvoor nooit gebruikt hebben. Voor een paard voelt het precies zo. Een goede paardenosteopaat zal daarom adviseren gecontroleerde bewegingen en oefeningen te doen. Strekken en buigen, stappen aan de hand en stappen in de stapmolen. Ook de aquatrainer is een effectief trainingsmiddel. Verder kan begeleiding door een paardenfysiotherapeut op dat moment wonderen doen.

Slipstroom

In de slipstroom van de paardenosteopathie komen niet alleen handige hulpmiddelen als de aquatrainer en de trilplaat bovendrijven maar ook andere complementaire behandelwijzen. Veel studenten paardenosteopathie maken zich na en soms al tijdens hun studie paardenosteopathie ook dry needling en chiropraxie eigen. Ook bepaalde dierenartsen bekwamen zich in deze spcialismen, nadat ze hebben geconsateerd dat ze als eerstelijns dierenarts met alleen de theoretische kennis en de praktijk van de universiteit bij veel voorkomende problemen onvoldoende hulp kunnen bieden. Neem rugproblemen en kreupelheden die na algemeen en röntgenologisch onderzoek geen afwijkingen geven. Een dierenarts kan dan eigenlijk niets anders doen dan symptomatisch behandelen en rust voorschrijven.

Door de complementaire specialismen erbij te pakken, verbreden ze hun horizon. Dan pas zien ze de verbanden tussen alles in het lichaam, niet alleen de afzonderlijke onderdelen. Hoe wil je een pees kunnen behandelen als je de dieper liggende oorzaak niet behandelt? Kijk ook eens naar de hals, het middenrif en de organen. Om paarden nog beter te helpen kan de dierenarts zich ook nog bekwamen in sportmassage, manuele therapie, dry needling, craniosacraal therapie en acupunctuur bij paarden. Andere dierenartsen kiezen ervoor bij hun leest te blijven en een groepspraktijk op te zetten, samen met specialisten. Op deze manier kunnen paarden profiteren van het beste van twee werelden en echt geholpen worden.

Pascal Evrard, Belgische pionier in de paardenosteopathie zei ooit dat men zich de kunst van de osteopathie pas eigen maakt na vele jaren van serieuze studie, veel werken en heel veel ervaring. Daarom is de keuze voor een groepspraktijk misschien wel de meest realistische.

Herkomst osteopathie

Osteopathie is aan het eind van de negentiende eeuw ontwikkeld door de Amerikaanse arts Andrew Taylor Still. In de twintigste eeuw is het doorontwikkeld voor paarden door de Franse dierenarts Domininique Giniaux, de Nederlandse humaan osteopaat Janek Vluggen (D.O., MRO-EU, EU van europa of MRO-D, D van Duitsland, EDO®) en zijn collega Pascal Evrard. De Belgische humaan osteopaten Stefan Alen en Frank Dirckx ontwikkelden in diezelfde periode hun eigen vorm van paardenosteopathie.

Opleidingsmogelijkheden

Er zijn momenteel drie onderwijsinstellingen die paardenosteopathie doceren in de Nederlandse taal. Elk van deze opleidingen opereert autonoom.