Recreatief mennen rondom Hezingen - Paardenwaarden

Ga naar de inhoud

Hoofdmenu:

Recreatief mennen rondom Hezingen

Wow Momenten > REIZEN
Mennend Twente verkennen: Nu een makkie dankzij knooppuntensysteem   
Het Paardrijnetwerk Twente, een aaneengesloten en bewegwijzerd netwerk van ruiter- en menroutes, is bezig uit te groeien tot net zo'n inktvlek als het fietsknooppuntennetwerk. We rijden met Koets'nkeerls Harry Meijer en Gerrit Hams een fraaie variatie op de route die vanaf Hoeve Springendal in Hezingen van start gaat.

Startpunt van de 'Meijer menroute' is de boerderij van Harry en Mieke Meijer aan de Braambergweg in de buurtschap Hezingen. Dichtstbijzijnde stad: Ootmarsum, gemeente Dinkelland. Het is aangenaam wonen op De Braamberg, die met zijn 76 meter tot de hoogste punten van Overijssel behoort. 'Je zit hier in een gebied van stuwwallen', legt Harry uit. 'Vandaar dat het hier zo heuvelachtig is. Die stuwwallen zijn ontstaan in de ijstijd. Het gebied is rijk aan bronnen, grillig kronkelende beekjes , bos, heide en talloze zandwegen.' Geconcentreerd legt Harry zijn achtjarige Friese stermerrie Thirza van 'n Broamberg het tuig op en spant haar voor de marathonwagen. Klaar voor een rit door heuvels en dalen. 
Voor elke menner wat wils
Zo van je erf de zandweg op: welke menner droomt daar niet van? Voor Harry is het zowat dagelijkse kost. In het voorjaar spant de pensionado om de andere dag een van zijn vier Friese paarden in voor een buitenrit door het adembenemend mooie coulisselandschap. Het ene moment gaat het in stap op het zand, het andere moment in draf op een landweggetje en even later stapvoets door een eeuwig sijpelend stroompje dat vanuit een bron onderweg is naar een beek. Afwisseling kenmerkt alle menroutes die zich door dit deel van Twente slingeren. Ook aan boord: Gerrit Hams, 'Meester Routeplanner' van neerlands grootste menvereniging de Koets'n Keerls. Zo zet hij de routes uit voor de Tubbergse men- en ruiterdagen. Gerrit herinnert zich nog hoe de gemeente Tubbergen hem in 2006 benaderde met een verzoek. 
Zou het iets zijn om Tubbergen en Losser via menroutes met elkaar te verbinden? Al verbindende kwamen we op het idee om heel Twente op deze manier te ontsluiten voor het hippisch toerisme. De KNHS, de Stichting Hippisch Toerisme Nederland (SHTN), de Koets'n Keerls, Regio Twente en het Twents Bureau voor Toerisme haakten aan, met het Paardrijnetwerk Twente als resultaat. Je start vanaf een van de tot nu toe 50 startpunten en stippelt zelf een route naar smaak uit.
Dat kan via een kaart van de streek, maar ook thuis op de computer, met behulp van de de digitale routeplanner op paardrijdentwente.nl. Je kunt ook eerst een aantal vaste routes rijden en daarna gaan variëren, dus voor elk type menner wat wils. Ook aan de innerlijke mens is gedacht. De meeste startpunten zijn horecagelegenheden of vakantiecentra met overnachtings- en stallingsmogelijkheden. Ook de aangesloten paardensportcentra zijn typisch Twents gastvrij voor ruiters en menners.'

Vijfhonderd kilometer
Op dit moment zijn zuid en west Twente voorzien van bewegwijzering, te beginnen aan de Tubbergse kant, dan vanaf Losser naar noord en oost Twente en vervolgens vanaf Haaksbergen naar de Lemelerberg. In eerste instantie kwamen Gerrit en zijn medewerkers uit op maar liefst 1000 kilometer aan paden en weggetjes. Genoeg voor heel veel jaren paardrij- en menplezier. Uiteindelijk besloten ze dat terug te brengen tot 500 kilometer. 'Vanaf welk startpunt je nu ook vertrekt, je rijdt door louter de allermooiste stukjes landschap en komt geen saaie kale stukken tegen', motiveert Gerrit de halvering van het netwerk.
Saai en kaal gaat de route vanaf de Braamberg zeker niet worden, want het eerste stuk zandweg is al veelbelovend: een combinatie van cultuurlandschap en naar de natuur terugkerend landschap. 'Ooit was dit particulier bezit van boer Ensink', vertelt Harry. 'Deze verkocht het aan textielfabrikant Gerhard Jannink uit Enschede, die ook het nabijgelegen natuurgebied Springendal verwierf. Jannink was niet alleen geïnteresseerd in textiel maar ook in landbouw. In het noordwesten, midden op de Manderheide, liet hij twee ronde akkers aanleggen. Heel vooruitstrevend voor die tijd en afgekeken van de Amerikanen. Die voorkomen op deze manier dat tractoren de voren vernielen bij het keren. Jannink ontwikkelde eigenhandig een zogenaamde kamwieltractor. Deze was verbonden met een paal in het midden en werd daardoor precies in het rond geleid, steeds een klein beetje verschuivend. Geniaal. Vliegers gebruiken de tot labyrint/wandelpad/kunstwerk omgetoverde cirkels nog steeds als baken. Na Janninks overlijden kon de familie de successierechten niet ophoesten en verkocht het gebied aan de staat, die het overdroeg aan het Overijssels Landschap.' 
Vakwerk en stiepeltekens
In een rustige stap het erf verlatend, stuurt Harry zijn merrie met zachte hand linksaf de zandweg op en daar waar zijn paardenweide eindigt meteen weer linksaf, een tweede zandweg op. Dit keurig onderhouden pad leidt heuvelafwaarts naar een fraai verbouwde boerenwoning. Particulier bezit? Ja, maar dit pad is openbaar toegankelijk.

Het loopt voor de woning langs en sluit een eindje verderop aan op een deel van een officiële menroute. De inwoners krijgen van de gemeente materiaal en zand om de weg te onderhouden. Kijk, van hieraf kun je mijn weiland overzien. Waar denk je dat de weide het natst is? Helemaal bovenaan, op een heuvel. Eigenaardig? Nee hoor, er ligt daar een bron. Ik gebruik het water eruit alleen voor de paarden. Voor de boiler is het te zacht.' 
Harry stuurt Thirza door het prille groen. 'Goed zo, Thirza.' De kromme pink aan zijn rechterhand verraadt dat de Twentenaar waarschijnlijk al heel lang achter de paarden zit. 'Klopt', lacht hij. 'Ik heb vroeger op de boerderij heel vaak gras en rogge gemaaid met trekpaarden.' De aanspanning draait een lange boslaan op.  In de verte rijdt een andere aanspanning.
Waarschijnlijk iemand die al dankbaar gebruik maakt van het netwerk. Opvallend veel nieuwe en verbouwde woningen langs de route zijn opgetrokken in de oude boerenstijl.
Sommige met vakwerk en bijna allemaal getooid met het typisch Twentse stiepelteken. 'Sommigen noemen het een versiering, anderen beweren dat het teken onheil afwendt en de bewoners behoedt voor kwade invloeden', lacht Harry. 'Wie weet?' Hij wijst op een karakteristiek vakwerkboerderijtje dat dienst doet als zomerhuisje. Het ligt in het bos, half verscholen achter naaldbomen. 'Dit huisje zou er niet meer geweest zijn als de gemeente niet een stokje had gestoken voor de moderniseringsplannen van de nieuwe eigenaar. Hij wilde het afbreken en er een moderne villa laten neerzetten.' Onheil afgewend. Inderdaad.
Kuilen en heuvels met een verleden
Sommige kuilen en heuvels die je in deze omgeving ziet, zijn niet aan de ijstijd toe te schrijven maar het resultaat van menselijke activiteiten. 'Deze diepe kuil was marke grond. De marke was onverdeeld grondgebied, zeg maar gezamenlijk eigendom van de boeren in de buurschap. Er zat mooi geel zand in. Omdat iedereen dat eruit haalde, is het een kuil geworden. Inwoners van Hezingen houden er jaarlijks een midzomernachtfeest. Niks magisch, hoor. Er komt een oude muziektent in de kuil te staan en iedereen brengt hapjes en drankjes mee. Oergezellig, maar alleen toegankelijk voor de buurtschap.' Een eindje verderop een geïsoleerd liggende verhoging die een grafheuvel blijkt te zijn, afkomstig uit het Neolithicum en/of de Bronstijd. Het mooiste stuk van het bos, een heideveld met jeneverbes bomen, mag dan geen openbaar toegankelijk gebied zijn, er valt hier zoveel te ontdekken dat het niet uitmaakt. 'Je kunt ook aanbellen en aan de bewoonster vragen of je even een kijkje mag nemen', adviseert Harry. 'Vandaag maar niet.' Eenmaal uit het bos laat Harry Thirza een stukje draven langs weilanden waar het vee al vredig staat te grazen en velden vol frisgroene winterrogge, die als groenbemesting dient. Even later draait hij een lommerrijk klinkerpad op. Het is de toegangsweg naar hoeve Springendal, startpunt van één van de routes. 'Tijd voor een bak koffie.'
Eeuwenoud beekdal
Hoeve Springendal, ooit een van de boerenbedrijven in het gelijknamige bronnengebied, is sinds dertig jaar een vakantiepark dat vooral rustzoekers trekt. Nog steeds heeft het de uitstraling van een boerenerf, met schapen, geiten, pony's, ganzen, pauwen, kippen, Vlaamse reuzen, zwanen, varkens, Schotse Hooglanders en trekpaarden als erfbewoners. De appartementen zijn ondergebracht in de boerderij zelf, de drie bungalows liggen elk in een eigen bosperceel en zelfs de campers en caravans worden aan het oog onttrokken door hagen. De gasten zelf hebben vrij uitzicht op het ongerepte beekdal met kwelvijvers, kabbelende beekjes en houtwallen. Een stukje puur natuurlijk Twente om je vingers bij af te likken. Ruiters en menners zijn er ook welkom met hun paarden, die in de wei of op stal kunnen overnachten. 
Het ene na het andere kostelijke verhaal vliegt ons om de oren. Zo vertelt Harry smakelijk over het kinderrijke gezin dat kinderloze vrienden op bezoek kreeg en het een van hun vele kinderen meegaf, zodat die later de boerderij kon overnemen. Over de meneer die dag in dag uit op de brandtoren zat en uiteindelijk zelf een fikkie stookte om wat om handen te hebben. Over de rouwdouwer die terugkwam uit het vreemdelingenlegioen en zich aan geen enkele milieu-regel hield, waardoor niemand nu zijn vervuilde grond meer wil hebben. Over een heel oude hooiweide met bijzondere graszoden, beheerd door Staatsbosbeheer en over de mevrouw die tijdens de jacht een peperdure halsketting kwijtraakte. 'Als ik hier door het bos rijd kijk ik nog altijd of ik toevallig niet iets zie glimmen', laat Harry zich ontglippen. 
Kwetsbare, zeldzame soort
Beekdal en bos maken plaats voor heide en vergezichten. Op een bord in een verwilderend weiland staat te lezen 'Herstel van de kwelbronnen'. 'Daarachter is het terug naar de natuur', zegt Harry op enigszins spottende toon. Veel mensen van boerenafkomst snappen niet waarom hun eeuwenoude vorm van natuurbeheer moet wijken voor het nieuwe 'niets doen'. Eén boer heeft demonstratief een bord langs de oprit naar zijn boerenbedrijf gezet, waarop hij zichzelf beschrijft als kwetsbare, zeldzame soort...Even zwijgen onze gidsen, maar er is hier zoveel te beleven dat stilstaan bij oude glorie voelt als achteruit hollen. Daar heeft niemand baat bij. 
Twee watermolens
We zetten koers naar het dal van de Mosbeek. Hier liggen twee gerestaureerde watermolens. In de Watermolen van Bels werd ooit papier, cichorei, koren en brood geproduceerd. Het voormalige los hoes waar het vee en de paarden stonden is nu een restaurant en het molengedeelte is ingericht als informatie centrum. De Watermolen van Frans heeft een soortgelijke gedaanteverwisseling ondergaan en fungeert daarnaast als expositie-ruimte, bezoekerscentrum en uitvalsbasis voor excursies en struintochten door de omgeving.
Als we na ruim een uur erve Meijer weer opdraaien, heeft Harry nog een verrassing voor ons in petto. Nadat hij de bezweette Thirza heeft uitgespannen, verzorgd en op stal gezet, mogen zijn pasgeboren merrieveulentje en haar moeder de weide in. Vanaf het tuinterras zijn we getuige van een paardenfeestje: het zwarte pareltje viert lente in Twente met hoge galopsprongen en duizelingwekkende wendingen. Stermerrie in dop: zeker weten!

Bezienswaardig:
* Het historische stadje Ootmarsum. Hier gaan de poaskearls met Pasen vlöggeln.

* Het dorpje Vasse, een van de oudste bewoonde gebieden van Nederland. 029
Bekendste horecagelegenheid: Tante Sien (komt voor in conferences van Herman Finkers) 
Nuttige adressen
Hoeve Springendal.
Erve Scholten.
Erve 't Vrielinck.
Stal Denink.


Geologie
Het stuwwalcomplex van Ootmarsum en Uelsen is ontstaan tijdens het Saalien, de laatste ijstijd. Het landijs heeft hier de toen bevroren ondergrond, bestaande uit Tertiaire mariene sedimenten en Pleistocene afzettingen, zijdelings weggedrukt en als grote schubben dakpansgewijs op elkaar gestapeld. De stuwwal is herkenbaar als hoge en lagere heuvelcomplexen, versneden door enkele goed ontwikkelde dalen. Het complex is gaaf van vorm en zeer representatief voor het glaciale landschap in Nederland.


 
Terug naar de inhoud | Terug naar het hoofdmenu