chiropractie voor paarden - Paardenwaarden

Hoofdmenu:

chiropractie voor paarden

Wow Momenten > GEZONDHEID

Zelfherstellend vermogen

Chiropractie gaat uit van de filosofie dat elk lichaam een zelfherstellend vermogen heeft dat ervoor zorgt dat het lichaam in balans is, zeg maar 'gezond'. Voor de chiropractor is de wervel-kolom de centrale speler in het gezondheidsverhaal. Hier loopt immers het ruggenmerg doorheen. Het ruggenmerg is, samen met de hersenen en de zenuwen, onderdeel van het zenuwstelsel.

Het zelfherstellend vermogen kan alleen optimaal functioneren als het zenuwstelsel goed functioneert. Dat doet het als de hersenen alles in het lichaam ongehinderd kunnen aansturen via de verbindingsbanen in het ruggenmerg en de zenuwen die hiervan de aftakkingen vormen. Zonder die constante communicatie tussen hersenen en lichaam is adequaat functioneren onmogelijk. Constant 'online' zijn zorgt onder andere voor de juiste interpretatie van de dingen die we zien, de juiste bewegingen op het juiste moment en de werking van organen. Omdat ruggenmerg en zenuwen een nauwe relatie hebben met de wervelkolom waar ze doorheen lopen, kunnen (bewegings)problemen in de wervelkolom tot een verminderd functioneren van het zenuwstelsel leiden. De elektrische impulsen die de zenuwen transporteren van lichaam naar hersenen en weer terug naar het lichaam raken verstoord. Vergelijk het maar met ruis op de telefoonlijn. Door ruis kost het extra tijd en energie om de woorden te horen en te begrijpen.

Chantal is humaan chiropractor. Daarnaast heeft ze haar eigen praktijk voor dierchiropractie in Sevenum. Hoe gaat zij te werk? 'De eerste chiropractische behandeling begint wat mij betreft altijd met een goed gesprek met de eigenaar van het paard. Wat zijn de klachten? Hoelang speelt het probleem al? Wat is de medische geschiedenis van het paard? Is de dierenarts geraadpleegd en wat zegt deze erover? Zijn er 'rode vlaggen', dingen waar ik af moet blijven? Sommige dingen kun je namelijk niet uit puur kijken en voelen halen. Je moet weten wat zo'n paard heeft meegemaakt. Ik wil ook graag weten hoe de eigenaar zelf tegen het probleem aankijkt, want mensen verrassen me steeds weer met de kennis en inzichten die ze al blijken te hebben.'

Manipuleren en corrigeren

Een chiropractische behandeling richt zich op het opheffen van stoornissen c.q. blokkades in het functioneren van het bewegingsapparaat dat bestaat uit de gewrichten, spieren, banden in het lichaam. Elk gewricht beweegt driedimensionaal. Het kan buigen, strekken, draaien en zijwaarts buigen.

Niet alle gewrichten kunnen dat, maar wat de wervelkolom betreft zijn dat de vier hoofdbewegingen. De chiropractor voelt eerst in welke richting een wervel niet wil bewegen en of het er een is of meerdere. 'Om de oriëntatie van de gewrichtsvlakken te bepalen moet je de anatomie van een paard natuurlijk goed kennen', benadrukt Chantal. 'Je wilt immers in de lijn van het gewricht manipuleren, zodat je er een mooie impuls doorheen kunt geven die de bewegingsbeperking opheft. De hersenen kunnen dan weer adequate impulsen terugzenden naar dit gebied zodat spierspanningen verminderen, de doorbloeding verbetert en afvalstoffen kunnen worden afgevoerd. Daarmee verminderen pijnklachten en stijfheid en kan het lichaam als geheel weer beter functioneren. Het lichaam, met al zijn spieren, banden, gewrichten, huid en organen is immers als een schakelketting. En deze ketting is net zo sterk als de zwakste schakel erin.

Zoektocht

'Elk lijf is anders, zoals ook elke voorgeschiedenis anders is. Het kan iets lichamelijks zijn, iets geestelijks of allebei. Dat is niet alleen voor een leek heel moeilijk te bevatten, ook voor een behandelaar is en blijft het een zoektocht. Het begint meestal met iets kleins, waar het lichaam op reageert met het 'maken' van een compensatie. Steeds een nieuwe, want die eerste compensatie werkt misschien na een tijdje niet meer. De bewegingsbeperking leidt op den duur tot een verstrakking van het gewrichtskapsel en een verhoogde spanning op pezen en spieren. Gevolg: het gewricht wordt steeds stijver en op den duur ook pijnlijk. Wat ik doe is als het afpellen van een ui. Onder elk laagje kan weer een ander laagje schuilgaan. Primaire blokkades zijn de hoofdstoorzenders. Die willen we opheffen, zodat het lichaam zelf de secundaire buiten werking stelt. Door het lichtjes oprekken van het gewrichtskapsel middels een manipulatie wordt dit soepeler. Via het ruggenmerg krijg je dan een mate van ontspanning. Je stimuleert ook de bewegingsreceptoren in het kapsel, de spieren en de banden, iets wat de hersenen meteen registreren en beantwoorden met een 'frisse' stroom signalen. Daarom moet een paard tijdens en na een behandeling lopen om deze ‘vernieuwde’ informatie-overdracht nog verder te stimuleren. Als ik voel dat het weer soepel is, zie ik vaak dat het paard zelf ook die beweging nog een paar keer herhaalt. Zo van: hee, ik kan dit weer!'

Weer op de rit

In de loop van de jaren heeft Chantal enorm veel geleerd. 'De grote vraag die een chiropractor zichzelf telkens weer moet stellen is: waar is het begonnen in het lijf? Is het trauma geeste-lijk of lichamelijk? Komt het door een verkeerde behandeling of door de houding van de ruiter? Het kan ook al zoiets simpels zijn als een haak op een tand, of een heel hard bit.

Dit is nu precies wat mijn werk zo leuk maakt! Elk mens en elk dier is een puzzel die ik ga oplossen. Meestal heb ik een paard na twee à drie behandelingen wel weer op de rit.

Soms is er iets met het paard dat ik niet kan beïnvloeden. Daarom is het belangrijk ook open te staan voor en samen te werken met andere disciplines. We moeten er namelijk voor waken een bepaalde behandeling tot de enig zaligmakende te bombarderen. Als jij alles hebt gedaan wat in jouw beroepsmatige vermogen ligt en je komt niet verder, is het goed er een andere specialist bij te halen. Zo gek is dat ook niet, want heel het leven is dynamisch. Om die reden mag je het mensen- of dierenlichaam ook nooit beschouwen als een computer die je voedt met een bepaalde input en dan komt dát eruit. De inwerking van alles er omheen is gigantisch. Op het moment dat mijn werk routine wordt, moet ik bij mezelf nagaan of ik dit beroep nog wel langer kan uitoefenen.'

Traumatische ervaring

Vandaag behandelt Chantal de negenjarige merrie Ukina. Eigenares Claire kocht de merrie als vierjarige. 'Ze was lichtjes ingereden maar hypernerveus, mogelijk door een traumatische ervaring in haar jeugd. Verder heeft ze een deuk in haar bil. Oorzaak onbekend.

Andere bijzonderheden: ze is een keer heel erg geschrokken en over een hek gesprongen, waarbij ze haar buik heeft opengehaald. De wond is prachtig geheeld, maar toch... Ook heeft ze wat littekenweefsel aan de voorkant van haar linker voorbeen, omdat ze op de vorige stal ongeduldig met haar benen ging harken als er eten in aantocht was. Sinds ze hier op stal 'woont' en heel de dag buiten kan staan, heeft ze hoegenaamd niet meer geharkt.

O ja, er is nog iets. Omdat Ukina in de vorige stal nauwelijks buiten kwam, bonkte ze regelmatig met haar heupen tegen de stalwanden en wel zo erg dat de heupkoppen open lagen...' Chantal knikt, de informatie goed in zich opnemend. Ukina was een tijd geleden op een clinic een van de 'demonstratiepaarden'. Chantal herinnert zich de demonstratie als 'bijzonder'. 'Ukina presenteerde zich aanvankelijk met een probleem in de achterhand. Bewegingsonderzoek wees uit dat er ook problemen waren in de beweeglijkheid in de gewrichten tussen de schedel en de eerste halswervel. Ik kon de mensen heel mooi laten zien dat je iets bij het hoofd losmaakt en dat dan heel die rugspier ontspant. Dat was ook precies wat er bij Ukina gebeurde. Zo zie je maar weer dat daar waar de problemen zich presenteren niet altijd ook de oorzaak ervan te vinden is. Wat ik doe? Bijna niets en toch gebeurt er iets. Kruis je handen eens over elkaar.' Een lichte aanraking, nauwelijks voelbaar, volgt. Is dat alles? 'Ja.' Dat vrijwel onzichtbare 'iets' is een behoedzame beweging van de handen die vandaag een vervolg krijgt, omdat Ukina volgens Claire heel veel baat heeft gehad bij de eerste behandeling. 'De merrie was links onder wat stijf. Nu zet ze haar voorbenen veel verder en losser neer dan voorheen.'

Rode vlaggen

Ukina staat inmiddels klaar op een rustig plekje achter het stallencomplex. Na een visuele check gaat Chantal aan de slag. Chantal laat haar handen geconcentreerd over Ukina's lijf gaan. 'Ik loop de gewrichten en spieren na. Is het ergens warm? Zijn er zwellingen? Krijg ik een pijnreactie?' Haar aandacht blijft hangen bij een plekje achterop op de rug, dat ze als 'een beetje plankachtig' omschrijft. 'Op deze plek zijn het bindweefsel, de spieren en de onderliggende gewrichten wat verstrakt. Verstoorde communicatielijnen, inderdaad. Het paard functioneert wel, maar maakt soms een wat lompe indruk, omdat het zich niet honderd procent bewust is van waar het met zijn lijf zit. Met een manipulatie rek je het gewrichtskapsel iets op. Je mag een gewricht nooit forceren. Dat is net zoiets als je enkel verrekken. Je krijgt een soort van kneuzing. Dat is ook het risico wat je loopt als je in zee gaat met een chiropractor die niet staat geregistreerd bij de verschillende stichtingen en associaties. Chiropractor is in Nederland namelijk nog steeds een vrij beroep dat iedereen zonder wettelijke consequenties mag uitoefenen. Voor paardeneigenaren is het belangrijk dit van tevoren te controleren.'

Afpellen.

Chantal vindt de vorm van Ukina's billen nog niet zoals hij zou moeten zijn.

'Een paard hoort mooie ronde billen te hebben. Dit paard heeft ingevallen billen en een spits kruis. Hoe komt dat? De aansturing van de bilspieren komt vanuit de lage lendenwervelkolom en de zenuw die over het heiligbeen wegloopt. Zit daar een bewegingsprobleem dan kunnen de zenuwen de spieren niet meer goed aansturen. Die gaan vervolgens aan massa inleveren. Het lichaam is heel economisch. Wat het niet gebruikt, breekt het af. Vandaar die ingevallen billen en dat spitse kruis, hoewel Ukina al ronder oogt dan de vorige keer.'

Onderhoud

Claire neemt Ukina mee de longeerbak in. Chantal checkt of Ukina mooi regelmatig beweegt. 'Ik vind haar wat onregelmatig lopen, wat strak vanuit de rechterschouder. Net achter de schoft deint de rug nog mooi mee, maar dat stukje waar we het al de hele tijd over hebben blijft stijf. Eens kijken wat er met de spieren op de rug gebeurt. Beweegt dat bekken of is het stijf? Ukina draait haar linker heup bij het neerkomen wat naar binnen, zie je?

Door haar bewegingsbeperkingen achterin de rug en het bekken gaat die knie het ook een beetje ontgelden. Die wordt wat naar buiten geplaatst. Gevolg: je hoeft er maar op te wijzen en het paard reageert al geïrriteerd, een teken dat ze het ervaart als iets waar spanning op staat. Je ziet in het lichaam vaak diagonalen, zoals links achter, rechts voor. In die diagonaal zitten nu de problemen. Vorige keer was het andersom. Toen was het links voor en rechts achter. Als je ziet dat Ukina na een eerste behandeling al zo is opknapt heeft ze het gewoon heel goed gedaan.' Op naar de volgende 'hinderlaag'? 'Ja, de vraag is of je ooit door die laagjes heen komt, want het paard heeft ondertussen al wel weer van alles meegemaakt. Je mag niet verwachten dat het na één à twee behandelingen voor de rest van zijn leven weer goed is. Zelf krijg je het immers ook niet voor elkaar om van je eerste tot je laatste levensjaar in dezelfde conditie blijven? Gezondheid is iets dat je kunt onderhouden. Gezond leven, voldoende lichaamsbeweging, momenten van rust, goede voeding en periodieke controles bij bijvoorbeeld een chiropractor. Die is er specifiek in getraind onregelmatigheden in het lichaam op te sporen, vaak al voordat ze tot problemen leiden! Verder is het een kwestie van trainen en regelmatig de oefeningen doen die ik opgeef als huiswerk.'

De behandelaar

Naam: Chantal Bouten

Opleidingen: Chantal studeert in 2001 af als humaan fysiotherapeute. Haar enorme interesse in het zenuwstelsel, de wervelkolom en de wisselwerking tussen deze structuren maakt dat ze zich al snel voelt aangetrokken tot de chiropractie. Chantal studeert in 2006 cum laude af aan de Anglo-European College of Chiropractic (Engeland) Sinds 2008 is ze tevens gecertificeerd dierchiropractor.

Registratie: Nederlandse Chiropractoren Associatie, kortweg NCA (voor humane chiropractoren), International Vetinary Chiropractic Association, kortweg IVCA. (dierchiropractor), Stichting Chiropractie Nederland, kortweg SCN. Chiropractoren met dit opleidingsniveau hebben een theoretisch en praktijkexamen afgelegd en zijn in staat de gevraagde werkzaamheden goed uit te voeren.

Duur behandeling: circa 45 minuten.

Wanneer chiropractie: Bij alle beperkingen die zich lichamelijk uiten (rug en/of nekklachten) en bij een onduidelijk/vaag klachtenbeeld. Bij chiropractie wordt niet geprikt en verdoofd.

Voormalig springruiter, thans springpaardentrainer Henk Nooren over zijn ervaringen met chiropractie

Sinds wanneer chiropractie? Al heel lang.

Waarom chiropractie? Gewoon een kwestie van logisch nadenken. Als mensen met kreuken en deuken er baat bij kunnen hebben, kunnen paarden dat ook.

Keuze chiropractor: Patrick Molenaers. Hij is één van de beste humane chiropractors die België kent. Daarbij heeft hij heel zijn leven zelf gereden.

Wanneer chiropractie? Molenaers komt één à twee keer per week op stal om de springpaarden waarmee wij op concours gaan na te kijken. Standaard, ter controle. We schakelen hem ook in als een paard na een concours anders dan anders is. Hoe vaak moet een paard niet een hele schots en scheve, lange sprong maken? Daarbij kan het gemakkelijk iets verrekken.

De ervaringen? Zeer positief. Molenaers is natuurlijk God niet, of een goochelaar met een toverstokje, maar omdat hij heel goed is in het stellen van de juiste diagnose zie ik heel vaak verbetering na een behandeling. Soms meteen, een andere keer heeft het paardenlijf wat langer tijd nodig om te herstellen.