Winterswijk: Huppel menroute - Paardenwaarden

Hoofdmenu:

Winterswijk: Huppel menroute

Wow Momenten > REIZEN

Heerlijk Huppel

Rondom Winterswijk wemelt het van de 'droompaden'. Verkenden we eerder al eens de buurtschap 't Woold met wedstrijdmenner Betrus Kruisselbrink, op deze zonnige lentedag maken we met recreatiemenner Gerrit Huiskamp een rondrit door de buurtschap met de vrolijkste naam van Gelderland:

Huppel!

Huppel ligt noordelijk van Winterswijk, tegen Duitsland aan. Deze buurtschap laat zich het best omschrijven als een mix is van agrarische, recreatieve en natuurontwikkelingsactiviteiten. Ze grenst in het westen aan de buurtschap Meddo en schurkt in het oosten tegen de buurtschap Henxel aan. Buurtschappen, oorspronkelijk 'boerschoppen', zijn een voortzetting van de middeleeuwse markegemeenschappen die onder andere het gebruik van de gemeenschapsgronden, weide, heide en bos, regelden. Elke buurtschap was weer onderverdeeld in 'rotten', met aan het hoofd een rotmeester. Deze had de taak de rotten bijeen te roepen als er klussen moesten worden uitgevoerd. De Rotweg in de buurtschap Henxel is dus geen onaangename weg maar verwijst naar dit stukje historie.

Rust en ruimte rondom

Hoewel al een hele tijd met pensioen en sinds 2014 weduwnaar, woont 'Huppelaar' Gerrit Huiskamp (74) nog altijd op Gribbroek, de boerderij waar hij ooit het levenslicht zag en die al heel lang in de familie is. Geef hem eens ongelijk. Rondom Gribbroek niets dan landelijke rust, ruimte en volop officiële en officieuze menpaden. Zo ligt pal tegenover Gerrits boerderij natuurgebied Dottinkrade, een zogenaamd beekbegeleidend loofbos. Dottinkrade (of Döttenkrö) maakt onderdeel uit van het in 2005 door de Nederlandse overheid uitgeroepen Nationaal Landschap Winterswijk. Vereniging Natuurmonumenten beheert het en is ook verantwoordelijk voor de open plekken in het productiebos van fijnspar en lariks. Dit heeft een heel gevarieerd landschap doen ontstaan, met volop ruimte voor de meanderende Ratumse beek, die her en der stroompjesgewijs buiten haar oevers treedt en zo het oorpronkelijke vochtige beekdal in ere herstelt. Dit proces is volop gaande, want de oorspronkelijke vegetatie herovert deze biotoop met groot enthousiasme en tracteert de bezoeker op een levende quilt van bijzondere planten en struiken zoals zoete kers, mispel, klein heksenkruid, slanke sleutelbloem en ruig klokje.

Ze zeggen dat een goed bos 'galmt'. Welnu, Dottinkrade galmt gelijk een kathedraal en volgens Gerrit doet de nachtegaal er nog een schepje bovenop. De gemoedelijke recreatiemenner is ook erg in zijn nopjes met de speciale voorzieningen voor menners en ruiters in Dottinkrade: een verharde doorwaadplaats en een aantal oefenhindernissen.

Gerrit besluit Dottinkrade vandaag voor het laatst te bewaren. Huppel en omstreken hebben de menner namelijk nog veel meer te bieden.
Rust...

Ruimte...

Gastvrijheid...

Recreatieve activiteiten...

Uitdagende verharde en onverharde kronkelweggetjes...

Nadat hij zijn bruine ruinen Vivaldi (roepnaam Ferro) en Allegro (roepnaam Allie) voor de replica wagonette heeft gespannen, klopt hij naast zich op de bok. 'Neem hier maar plaats.' Bijrijder Tan ter Bogt kiest voor een plaatsje achterin. Het moet gezegd, de hoge bok van de wagonette biedt een riant uitzicht op het prachtige landschap dat nog heel sterk de sfeer van weleer uitstraalt. Akkers op essen, weidegrond, houtwallen, bossen...

We verlaten het erf via het kavelpad achter de boerderij en passeren daarbij het bankje dat Gerrit daar speciaal voor zijn echtgenote Gerrit heeft neergezet.

Via een klein stukje Waliënseweg draaien we de Huppelseweg op. Gerrit wijst ons op vakantieboerderij Erve Hesselink.

Deze wordt gerund door Anneke en Henk Beskers. Op Eko Boerderij 't Helder houden Dick en Berdy Sloetjes hun kleurige Heldervarkens op de ouderwetse manier: in ruime hokken op strobedden, maar ook met toegang tot de buitenlucht. De sfeer van weleer in een eigentijds jasje...

Scholtenboeren

Vanaf de Huppelseweg draaien we linksaf de Grote Heldersweg op. Deze komt uit op de Boldermansweg. 'Er wonen hier nog veel boerenmensen', vertelt Gerrit. ''t Woold en Ratum kennen meer import. Dat is historisch zo gegroeid. In die buurtschappen had je veel Scholtenboeren. Scholten vormen in de Middeleeuwen de verbindende schakel tussen grondbezitters (adel, kloosters) en de horige boeren. Zij inden de belastingen en regelden de rechtspraak. In de Franse Tijd verloren de adel en de geestelijkheid hun macht en slaagden de scholten in dit gebied erin de macht over te nemen. Ze verwierven enorme lappen grond, landhuizen en talloze boerderijtjes, die ze verpachtten. De scholten gedroegen zich net als de adellijken en geestelijken die ze ooit vertegenwoordigden: hardvochtig en autoritair. Ze zetten 'hun' boeren in als onbetaalde arbeidskrachten. De boeren en hun knechten moesten de landgoederen, landwegen, waterwegen en het landschap onderhouden. Omdat er veel meer grond was dan de boeren konden onderhouden lieten de scholten de grond het her en der inplanten. Zo ontstonden hier de bossen en de beken met hun diep uitgeleten dalen. Na de Tweede Wereldoorlog was het gedaan met het feodale imperium van de Scholtenboeren en zagen velen zich gedwongen hun boerderijtjes te verkopen. Dat is hier niet gebeurd.'

Halverwege de Boldermansweg draait Gerrit rechtsaf een breed graspad in. Het voert langs nog jonge aanplant, waarachter de Vennevertlose Beek zijn weg baant in een kronkelige, met natuurstenen omzoomde bedding. 'Allemaal aangelegd door het Waterschap', vertelt Gerrit. 'Voorheen was dit gewoon weiland. Het Waterschap heeft het aangekocht, de natuurlijke loop van de beek hersteld en boompjes geplant.

Dit soort paden zijn eigenlijk de werkpaden van het Waterschap. Stichting Paard en Koetsier is destijds met het Waterschap overeengekomen dat menners en ruiters er ook gebruik van mogen maken.'

Doorwaadplaats

We naderen een doorwaadplaats, speciaal aangelegd voor menners. Er liggen grasstenen onderin die ervoor zorgen dat de paarden niet wegzakken. 'Dit is een stukje van een officiële menroute', meldt Gerrit.

Aan het eind van het pad stuiten we weer op de Waliënseweg, precies tegenover Bed & Breakfast De Balkende Ezel. Bezoekers kunnen er niet alleen overnachten, er is ook een terrasje en een zelfbedieningsschuur waar je zelf een kop koffie of thee kunt 'tanken'.

Rechts naast De Balkende Ezel zet het werkpad zich voort. Het is optisch zo geconstrueerd dat het voor het autoverkeer lijkt alsof het afgesloten is, maar Gerrit manoeuvreert zijn tweespan moeiteloos langs het lint en de winkelhaakhoek. 'In de toekomst gaan ze alle bekenroutes op elkaar aansluiten en kunnen we langs de beken rijden van Meddo tot Ratum', vertelt hij trots. Het werkpad loopt uit op de Vredenseweg. Linksaf gaat het naar het Duitse Vreden, Gerrit slaat rechtsaf en blijft een poosje op het dubbelzijdige fietspad rijden om het autoverkeer vanaf en naar Duitsland niet al te zeer op te houden. Even later steken we de Vredensweg over en rijden de Kremerweg op. Aan deze smalle landweg door het essenlandschap liggen minicamping annex natuurkampeerterrein Lutje Kössink, een authentiek Saksisch boerderijtje en de prachtig gerestaureerde Korenspieker Kössink. In 1970 verwierf de De G.A. van der Lugt Stichting dit bijzonder object, een uit de 17e eeuw daterende opslagschuur voor graan, en liet het restaureren. Het bouwwerkje oogt als een vakwerkhuisje met een hoog zadeldak. Met haar een ossenbloedrode gevel en groene luiken, is het van onschatbare landschappelijke en cultuurhistorische waarde, omdat het een van de slechts twee (!) nog resterende authentieke korenspiekers in Nederland is.

Landgoedkarakter

Meteen na natuurcamping Lutje Kössink draait Gerrit de Dondergoorweg op, een zandweg die uitkomt op de Ratumseweg. Vanaf de Ratumsweg gaat het via een zandpad richting de Gossinkweg, die door een oud beukenbos loopt. Hier staan de boerderijen Gossink en Nieuw Gossink, dat tegenwoordig Bed and Breakfast De Ruisende Aar heet. Het landgoed was er al in de middeleeuwen, toen onder de naam Godschalckinck. Je zou er zo een historische film kunnen opnemen, want het aloude landgoedkarakter is behouden gebleven dankzij een uitgekiend beleid van Stichting Gelders Landschap, dat extensief graslandbeheer, geïntegreerd bosbeheer en hakhoutbeheer hand in hand laat gaan en daarnaast ook de Willinkbeek alle ruimte geeft. Op het landgoed, een geliefd wandelgebied, ligt het mysterieuze Vijvertje 8. Dit is de enige nog open kolk uit het begin van de 18e eeuw, toen textielfabrikant Willink hier de scepter zwaaide. Het water in deze vijver zou uitzonderlijk schoon en helder zijn en zijn gebruikt in de blekerij of de ververij. Het fijne weet hij er niet van.

Steengroeve

Na een rondrit over het landgoed zet Gerrit via de Kievitsweg koers naar de Lageweg. 'Ferro en Allie, let op: llllinksaf!' De Lageweg is een lange zandweg die min of meer parallel loopt aan de steengroeveweg. Vlak voor het einde van het pad slaat Gerrit rechtsaf de Wesselerweg op. Even later staan we voor een van de grootste bezienswaardigheden van Winterswijk: de steengroeve in de buurtschap Ratum. De 27 hectare grote steengroeve bestaat uit drie immens grote putten. In groeve 1 is geen activiteit meer. Groeve 2 is natuurterrein en in groeve 3 delft Sibelco Muschelkalk voor uiteenlopende doeleinden, van meststof voor de landbouw tot vulstof voor asfalt en beton. Tijdens de vakantieperiode van de delver ondergaat deze 30 meter diepe groeve een transformatie tot het meest imponerende openluchttheater van Nederland. Grote producties als ‘The Wall’ in 2014, ‘Symfonia I’ in 2013, ‘Oersprong’ in 2012 en 'Jesus Christ Superstar' in 2010 trokken duizenden bezoekers. Nergens in Nederland komen afzettingen uit zoveel geologische tijdperken aan of dichtbij de oppervlakte als in Winterswijk. Met de ontginning van de Muschelkalk, gevormd zo'n 230 miljoen jaar geleden door afzetting van kalkrijk water van rivieren in de ondiepe binnenzee, werd even na 1930 begonnen. De groeven bieden een blik op het verleden. In de diverse geologische lagen zijn mineralen en fossiele delen van vissen en sauriers gevonden, als ook het mineraal pyriet (Winterswijks goud). Een van de groeven is beperkt opengesteld en wel op de EERSTE zaterdag van de maanden april t/m november van 09.00-16.30 uur. Aanmelding vooraf verplicht via een inschrijfformulier, te downloaden van de website www.vvvwinterswijk.nl.

Vanwege het natuurschoon

Na een kijkje in de steengroeve -van bovenaf en achter tralies- vervolgt de aanspanning haar tocht. Gerrit neemt een kruip-door-sluip-door route via het erf van een bekende om weer op de Lageweg te komen. Menners die deze route willen rijden kunnen het beste weer via de Wesselerweg de Lageweg nemen en dan rechtsaf slaan. Ze komen dan op de Rotweg en slaan daar linksaf, totdat ze op de Ratumseweg stuiten. Gerrit neemt de eerste afslag links, de Gossinkweg op. Deze voert door een prachtig bos met statige oude beuken. De Gossinkweg eindigt op de Vredensweg. Het heuvelt hier mooi, onder invloed van de beken. Gerrit slaat linksaf, de Henxelseweg op. Langs deze smalle landweg, met bomen aan weerszijden, wordt nog steeds geboerd, zij het kleinschalig. Opvallend is dat de zijwegen die naar de boerderijen leiden allemaal deels verhard zijn: twee stroken, met in het midden een groenstrook. 'Toen in de jaren zeventig van de vorige eeuw de tankwagens voor het eerst melk kwamen halen bij de boeren, moesten ze in de winter natuurlijk niet vast komen te zitten in het zand. Die vorm van verharding werd toen verplicht. De groenstrook in het midden is vanwege het natuurschoon, ha ha.'

Contrast

Aan het einde van de Henxelseweg rijdt de aanspanning Dottinkrade binnen. Op de harde overgang van de verstilde, donkerbruine aarde, waarin net aardappels zijn gepoot, naar het lentegroene, springlevende loofbos rondom de beek natuurgebied staat een koppeltje wilde eenden te twijfelen. Terug de beek in of op de wieken? Het contrast is zo groot dat zij voor het veilige luchtruim kiezen. Wij volgen het groene werkpad langs de beek, bewonderen de oefenhindernissen, genietend van het overweldigende natuurschoon en de kabbelende beek. Het pad eindigt op de Gribbroekweg en even later rijden we door een tunnel van lichtgroen loof erve Gribbroek op. Bij elkaar heeft de rit ruim twee uur geduurd. De paarden zijn aan rust en hooi toe, wij aan koffie. 'Winterswijk heeft nog veel meer moois voor de menner in petto', lacht Gerrit. 'Kom nog maar eens terug, dan laat ik je Meddo zien.' Afgesproken.

Startplaatsen officiële ruiter- en koetsier route Huppel-Henxel-Ratum:

Lutje Kössink, Kremerweg 6, Winterswijk-Henxel,

0543-562344

Boerderijcamping Kortshot, Vredenseweg 142, Winterswijk-Henxel 0543-562347

De driedelige geheel bewegwijzerde route loopt vanuit het centrale oefenterrein Rommelgebergte steeds naar één van de andere locaties en weer terug. Op deze locaties kunnen menners en ruiters oefenen op paard- en natuurvriendelijke hindernissen. Elke route heeft zijn eigen kleur en lengte.

Nuttige adressen:

Bed & Breakfast 'De Balkende Ezel' in Huppel,

0543-562650

Bed & Breakfast De Ruisende Aar, 0543-538836

Vakantieboerderij Erve Hesselink, 0543-562410

Mini-camping Nieuw Bovenhuis,

0543-513585

Bed & Breakfast Nieuw Boeijink, 0543-513479