Medical Taping: Peter Ottens - Paardenwaarden

Hoofdmenu:

Medical Taping: Peter Ottens

Wow Momenten > GEZONDHEID

Peter Ottens is manueel- en osteopatisch therapeut. Ter ondersteuning van zijn behandelingen zet hij een heel effectief hulpmiddel in dat al helemaal is ingeburgerd in de humane gezondheidszorg: het zogenaamde Medical Taping Concept.

Een manueel therapeut is een fysiotherapeut die na de opleiding voor fysiotherapie een opleiding voor manuele therapie heeft gevolgd. Daardoor heeft hij extra kennis opgedaan van de bewegingsmogelijkheden van het lichaam en in het bijzonder van de wervelkolom. 'Doordat ik fysiotherapie kan combineren met 'het beste' uit andere systemen, waaronder osteopathie en chiropraxie, kan ik naar believen overschakelen van het ene op het andere systeem of elementen daaruit. Medical Taping is een welkome aanvulling daarop, omdat het de werking van een behandeling versterkt.'

Heilzame huidlift

Peter Ottens' interesse voor de behandeling van dieren ontwaakt als zijn dochter Isabelle gaat paardrijden. Hij pakt de studie dierfysiotherapie op en volgt een opleiding tot paardenosteopaat. In 2010 voltooit hij zijn studie Medical Taping voor humane toepassingen. ‘Medical Taping is geen hocus pocus', benadrukt Ottens. 'De werking ervan is heel simpel en concreet. Door met de tape de huid iets te 'liften' verschuift het bindweefsel. Dat heeft weer invloed op spieren, pezen en bewegingen. Het gericht 'optillen' van de huid verlicht namelijk de druk op het circulatie-systeem, waardoor lymfevocht sneller weg kan, het bloed vrijer kan doorstromen en het zelfgenezend vermogen van het lichaam beter zijn werk kan doen.'

Van mens naar paard

Enthousiast over de resultaten bij mensen gaat Peter op zoek naar mensen die deze methode ook op paarden toepassen. Waarom niet? Ook paarden hebben een huid, zij het een behaarde. Hij stuit op de Duitse Sören Heinbokel en co. Dit team van dierenartsen en fysiotherapeuten heeft in 2007 tape ontwikkeld dat 'paardenvachtbestendig' is.

Peter volgt in Duitsland de opleiding Paardentaping. Sinds dit jaar past hij het Medical Taping Concept toe als therapie-ondersteunende behandeling bij paarden. Het MTC stamt uit de jaren zeventig van de vorige eeuw. Het is uitgevonden door dr. Kenzo Kase, een Japanse arts. Deze is ontevreden over de traditionele sporttape, die spieren en gewrichten eerder fixeert dan ondersteunt. Spierweefsel, pezen en bindweefsel verliezen daardoor aan kracht en volume, wat het genezingsproces vertraagt. Kase ontwikkelt een tape met de ademende en elastische eigenschappen van de huid. Deze tijdelijke 'tweede huid' ondersteunt de spieren, gewrichten en de werking van de lymfeklieren. Kase noemt zijn techniek Kinesio Taping. (noot: kinesiologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de motoriek van het lichaam. Hoe beweegt het? Hoe functioneert en presteert het? En hoe krijg je mensen met bewegingsbeperkingen weer op de rit?)

Eind jaren negentig doet de methode zijn intrede in Europa. Wie wel eens naar een tennistoernooi op de televisie kijkt, weet nu wat die 'aanstellerig' aandoende 'pleisters' in felle kleurtjes en vreemde vormen op de ledematen van tennisspelers en andere sporters zijn... Het zijn Medical Tapes die blessures door overbelasting helpen voorkomen en daarnaast heel subtiel bepaalde bewegingen bijsturen dan wel corrigeren.

Wervelkolom als werkterrein

Peter legt uit wanneer tapen bij paarden aan de orde is. 'In de paardenwereld hecht men heel veel belang aan het spierapparaat. Ik ben van mening dat een spier op zich niet uit zichzelf ineens onder spanning komt te staan. Er ligt bijna altijd iets anders aan ten grondslag, meestal iets in de wervelkolom. Is daar sprake van een bewegingsbeperking dan krijg je een soort domino-effect. De omliggende banden en spieren verkrampen en de circulatie en zenuwfunctie raken verstoord, waardoor ook de organen worden belemmerd in hun functie. De wervelkolom is mijn werkterrein. Een paard dat diarree heeft, verwijs ik dus terug naar de dierenarts. Eerst moet dat opgelost worden. Pas als de dierenarts niets vindt, ben ik weer aan zet. Ik geef het paard eerst een manuele behandeling, gericht op het opsporen en opheffen van bewegingsbeperkingen in de wervelkolom. Na de behandeling breng ik tape aan.'

Toniserend en detoniserend tapen

Peter Ottens gaat wat dieper in op de functie van Medical Tape. 'Ik geef met behulp van tape een prikkel aan de huid. Die prikkel komt in de wervelkolom binnen. Daardoor treedt ontspanning op. Tape versterkt dus het effect van de manuele behandeling. De tape blijft tot wel vijf dagen zitten. Afhankelijk van hoe het paard gehouden wordt. Je kunt tape toniserend plakken, waarbij je de spierspanning verhoogt, maar ook detoniserend. Daarmee verlaag je de spierspanning. Heeft het paard naar linksom problemen, dan betekent dat concreet dat de rechterkant op rek wordt gebracht en de linkerkant de neiging heeft te verkorten. In zo'n geval toniseer je de rechterkant en detoniseer je de linkerkant. Op die manier ondersteun je de beweging die je herstelt. Je werkt dus niet direct op het spierstelsel in. Om een paard te kunnen tapen moet je over anatomische kennis van het paard beschikken en ook precies kunnen herleiden waar de pijn vandaan komt. Daarom mogen alleen de fysiotherapeut en de dierenarts tapen. Zij zijn ook de enigen die tot de opleiding worden toegelaten.'

Kleuren en trillingen

Bij paarden houdt Peter Ottens altijd rekening met wat er uit de kleurentherapie bekend is over het effect van kleuren. 'Elke kleur heeft een eigen trilling. Een rustig paard tape ik daarom met de stimulerende kleur rood, een vurig paard tape ik met zwart. De tapes hebben overigens allemaal dezelfde dikte. Als ze op papier zitten zijn ze nog niet rekbaar. Standaard worden ze met 10 procent rek op het materiaal gezet. Afhankelijk van wat ik wil tapen, bepaal ik hoe ik het erop zet. Het is de mate van spanning die het gebruik bepaalt. Bij peesproblemen tape ik zonder lengte, bij bandproblemen met lengte en bij oedeem zet ik er weer een andere spanning op.'

Hoe verstandig is het om meteen weer aan het werk te gaan met een paard dat klachtenvrij is na een manuele behandeling gevolgd door Medical Taping? Ga je het paard dan niet onnodig overbelasten?

'Integendeel. Het effect van het herstel wordt zelfs versterkt na de inspanning, omdat bewegen de bloedsomloop stimuleert. Je zou bij wijze van spreken nog een tape kunnen plakken op een overtraind paard, omdat je zo een bepaalde invloed kunt uitoefenen op het overprikkelde systeem.' Peter Ottens heeft geen spijt van zijn beslissing paarden te gaan tapen. 'Laatst heb ik een spierbevangen paard getapet dat al vaker spierbevangen was geweest. Volgens de eigenaar was het tijdsbestek waarover de bevangenheid deze keer duurde opvallend korter dan de andere keren. Dat soort resultaten maakt dat ik dit werk zo leuk vind om te doen. En als je iets leuk vindt om te doen straal je dat ook uit. Dat het werkt moeten de mensen maar van me geloven.'

Creatief knippen

Mensen die in de paardenwereld werkzaam zijn, behoren vaak niet tot de meest vooruitstrevende exemplaren van het menselijk ras. Ook Peter ondervindt dit regelmatig. 'Mensen moet altijd vreselijk wennen aan nieuwe dingen. Ze overtuigen van de werkzaamheid van Medical Taping als ondersteunende behandeling is één ding. Uitleggen hoe het werkt valt ook niet mee. Als ik probeer uit te leggen wat het verschil is tussen een ontsteking en een ontstekingsreactie die zich uit als een bewegingsbeperking, krijg ik steevast te horen: 'Ontsteking? Dat los je toch op met een antibiotica-kuurtje?' Desondanks begint Medical Taping nu ook in de paardenwereld enige naamsbekendheid te krijgen, mede dankzij de mensen die Peter behandelt. 'Laatst tapete ik iemand met hielspoor. Hij bleek nauw samen te werken met internationaal dressuurruiter Nars Gottmer, wiens paarden ik nu ook behandel en tape.'

Een stuk tape op een paard ziet er er meer uit als een abstract kunstwerk dan op een soort pleister. Peter wijst op een pleisterkleurige tape die hij in smalle stroken heeft aangelegd op de plek waar de hals overgaat in de schouder. 'Dit is lymfetaping, bedoeld om vocht uit de benen te krijgen. Ik heb de huid op rek gebracht en de tape zonder aanvullende rek aangebracht. Onder de tape ontstaat een drukverlaging, waardoor de lymfevaatjes beter kunnen openen en het vocht afvoeren. Zoals je ziet knip ik de basis en ankers van de tape rond. Daardoor blijft de tape beter en langer zitten.'

Projectiepijn

Peter laat zien wat het effect is van Medical Tape op de broekspieren van een paard. 'Kijk maar naar de ribbels in beide zuurstokroze stroken. Op die plek heeft de huid gewerkt, waardoor alle processen eronder zich sneller en beter hebben kunnen voltrekken.' Peter haalt de stroken tape weg. Ze laten gemakkelijk los en het paard ondervindt er geen hinder van. Hij brengt zijn hand naar de lies van het paard. 'Als gevolg van de manuele behandeling en Medical Taping is het paard hier nu ook al veel minder gevoelig dan gisteren. Ik ga nu tape aanleggen tegen spat, dat is artrose van de kogel. De Achillespees staat onder spanning door de artrose. Wat ik doe is de spanning daar weghalen door middel van Medical Tape. Na het aanleggen wrijf ik de tape altijd licht warm voor een optimale hechting. Bij mensen ontstaat er soms heel even wat jeuk of irritatie. Als dat langer duurt dan twintig minuten moet de tape verwijderd worden. Omdat paarden niet kunnen praten moet je ze heel goed blijven observeren, terwijl je bezig bent.' Onderdeel van de therapie bij paarden is vaak de onderkaak. Deze heeft een relatie met de nervus vagus, ook wel de zwervende zenuw genoemd, omdat deze zenuw in de nek rechtstreeks uit de hersenen komt en niet uit het ruggenmerg. De nervus vagus stuurt de spijsverteringsorganen in het lichaam aan.

Door de onderkaak op een specifieke manier te tapen kan Peter invloed uitoefenen op zowel de nek als het kaakgewricht en een hele hoop interne organen.

'Je moet het zien als reflectoir *)', legt hij uit. 'Als jij een hartinfarct krijgt weet je dat je misselijk wordt en pijn in je kaak en je linkerarm krijgt. Dat kun je 'projectiepijn' noemen. Onze hersens zijn namelijk niet goed in staat om onderscheid te maken tussen een spier, een band en een orgaan. Alles komt binnen via de wervelkolom. Het brein registreert dit en geeft het door als pijn. Maar waar het vandaan komt? Op het moment dat er iets is met je kaak of de nervus vagus vind je dat terug hoog in de nek en in het kaakgewricht.

Ik geef met Medical Tape een prikkel aan de kaak. Die prikkel komt binnen in de wervelkolom en gaat daar interfereren met allerlei andere systemen, waardoor bij wijze van spreken ook de misselijkheid of de winderigheid van een paard verdwijnt.' Peter legt blauwgekleurde tape aan op de kaak van het paard. Als dit er na tien minuten weer af mag, gaapt het paard herhaaldelijk. Een teken van ontspanning.

Hersenzenuw

Peter raakt de oren van het paard aan. 'Het eerste wat ik altijd bij een paard aanraak zijn de oren. Daar kan ik al heel veel uit voelen. Laatst wilde een heel mooi paard niet geschoren worden rond zijn ogen en neus. Met de oren was niets aan de hand, maar een bepaald gebied in de oren komt overeen komt met een bepaalde hersenzenuw. Daarom wilde het paard daar niet geschoren worden. Dat is de reden waarom ik me nooit op één gebied of spier fixeer, maar altijd naar het hele paard blijf kijken. Er zijn namelijk heel veel verbindingen onderling die elkaar kunnen beïnvloeden. Uitgesproken enthousiast is Peter over Medical Taping als methode om snel een bloeduitstorting dan wel een pijnlijke zwelling, veroorzaakt door een val of een trap van een ander paard, te doen slinken. 'Twee dagen en de zwelling, plus de daarbij behorende pijn zijn weg.' Peter laat zien hoe hij een bloeduitstorting tapet. De vorm ervan laat zich omschrijven als twee liefdevolle handen die kruislings bovenop elkaar op een zere plek liggen. 'Er is tegenwoordig ook Medical Tape met gaatjes erin, zodat je op de spieren kunt inwerken met Dry Needling. Maar dat is weer een ander specialisme, dat ik inmiddels ook beheers.'