Fythotherapie: gezond met behulp van planten - Paardenwaarden

Hoofdmenu:

Fythotherapie: gezond met behulp van planten

Wow Momenten > GEZONDHEID

Er is een transformatie gaande binnen de dier-gezondheidszorg. Nijvere bouwlieden werken aan een brug tussen de reguliere geneeskunde en complementaire behandelwijzen. Steeds vaker werken dierenartsen en specialistische therapeuten samen om gezondheids-problemen zo efficiënt mogelijk te behandelen en – beter nog – te voorkomen. Eén van die specialisten is Aat Barendrecht. Zijn specialisme is de fytotherapie.

Voormalig drogist Aat Barendrecht is natuurgeneeskundig therapeut. Hij heeft op diverse plekken van de aardglobe les gehad van Moeder Natuur. 'Elke cultuur heeft een eigen, traditionele vorm van natuurgeneeskunde die zich nauwelijks uit boeken laat leren. Je moet er de 'binnenlanden' voor in, vaak met traditionele genezers en sjamanen als leermeesters', aldus Aat. Zijn keuze voor deze ongebruikelijke en tijdrovende manier voor kennisverwerving heeft hem veel aanzien gegeven. Voor paarden ontwikkelt hij voedingssupplementen op basis van geneeskrachtige planten en kruiden. Deze melanges verkoopt en distribueert hij tegenwoordig hoogstpersoonlijk. 'Nee, ik heb geen gelikte website met een winkel waarin alles digitaal staat uitgestald, want dan krijg ik het veel te druk. Dankzij de mond-tot-mondreclame heb ik geen gebrek aan werk voor stallen her en der', grapt hij. Ook alle kruidenmengelingen van de Subli supplementenlijn komen uit Aats koker.

De eerlijkste manier van werken

Aats benadering van gezondheidsproblemen bij paarden is bijzonder. 'Ik werk in omgekeerde volgorde. Als een paardenhouder mij belt, ga ik terugrekenen. Wat voor klachten hebben een bepaalde veroorzaker? Als zo'n beetje alle klachten diezelfde oorzaak als bron hebben, vraag ik verder door.

Heeft 'ie ook daar wel eens last van? Als dat blijkt te kloppen weet ik in welke richting ik het probleem moet zoeken. Vanuit zo'n diagnose ga ik een middel inzetten. Als een paardenhouder mij voor een consult laat komen, wil ik de klacht in eerste instantie niet weten. Ik bekijk het paard en stel vragen aan de hand waarvan ik me een globaal beeld vorm van wat er zou kunnen spelen. Wat mij betreft is dat de eerlijkste manier van werken. Je komt zelf met iets en gaat niet af op informatie van de klant. Zijn mijn bevindingen en het klachtenbeeld een match dan weet ik met welke kruidenmelange ik het paard van zijn klachten af kan helpen.'

Balansverstorende factoren

Fytotherapie is de Griekse benaming voor 'kruidengeneeskunde'. Deze oeroude tak van de geneeskunde kent wereldwijd diverse varianten en ligt aan de basis van de moderne, reguliere geneeskunde. Fytotherapie is erop gericht fysieke en psychische balans-verstoringen op een natuurlijke manier op te heffen, zodat het zelfgenezend vermogen zijn werk naar behoren kan doen. 'De term 'kruidengeneeskunde' dekt de lading niet', aldus Aat. 'Naast kruiden gebruiken we ook algen, mossen, planten, bloesems, wortels en boombast. De filosofie daarachter is heel simpel: vrij levende paarden bepalen zelf wat ze nodig hebben om gezond en vitaal te blijven. Naast frisse lucht, beweging en sociaal contact met soortgenoten is dat drinken en grazen. Een paard dat een probleem heeft zoekt intuïtief het kruid op dat daar tegen gewassen is. Op stal en in de wei hebben paarden die natuurlijke apotheek niet tot hun beschikking. Ook lucht-, bodem- en watervervuiling, geosmog (afkomstig van stralingsbronnen) en stress zijn balans-verstorende factoren.'

In één oogopslag

Aat Barendrechts klantenbestand bestaat voor vijftig procent uit paarden. Hij is dan ook regelmatig op pad om zijn licht te laten schijnen op edele viervoeters met gezondheidsproblemen. Dat kunnen maag-, stress- en spierproblemen zijn, maar ook conditie- en vruchtbaarheidsproblemen. Voor menig paard in de categorie 'uitgedokterde gevallen' gloort er hoop aan de horizon na een bezoekje van de gedreven fytotherapeut. Aat onderzoekt het paard met behulp van iriscopie. 'Het werkt eigenlijk heel simpel. Als er niets aan de hand is, zie ik niets in het paardenoog. Zijn bepaalde gebieden in het lichaam uit balans dan zie ik bepaalde lijnen, vormen en verkleuringen van de pupillen, de iris, het oogwit en afwijkingen in de vorm van de bloedvaten. In 95 procent van alle gevallen stemmen mijn bevindingen overeen met de observaties van de paardenhouder. Meestal heb ik ook al de juiste kruidenmelange in mijn hoofd. Een kwestie van ervaring en er gevoel voor hebben.'

Poedervorm

Elke kruidenmelange komt onder gecontroleerde omstandigheden tot stand. Eerst worden de kruiden door middel van zonlicht en luchtcirculatie gedroogd, waardoor de werkzame stoffen behouden blijven.

Daarna worden ze grof gemengd en gelijktijdig vermalen. Dat gebeurt op de koude manier, zonder dat er hoge druk en hitte aan te pas komt. De chemische structuur van de plant blijft hierdoor intact. Het voordeel van gelijktijdig mengen en malen is dat planten elkaars krachten onderling versterken, waardoor je een krachtiger mengsel overhoudt dan wanneer je de kruiden apart zou gaan malen en dan samenvoegen. 'Door de fijne maling ontstaat een poeder dat van de eerste tot de laatste schep dezelfde samenstelling heeft. Je strooit het gewoon over het paardenvoer. De meeste paarden vinden het nog lekker ook', aldus Aat. 'Soms zijn extra instructies over de tijdstippen van toediening aan de orde. Dit heeft te maken met het moment van de dag waarop bepaalde organen het best in staat zijn de werkzame stoffen in de kruiden op te nemen.'

100 procent dopingvrij

Hoewel Aat bij het mengen van kruiden hoofdzakelijk gevoelsmatig te werk gaat, rommelt hij niet zomaar wat aan. 'Integendeel. Zodra ik een prototype heb, is mijn verstand aan zet. Met behulp van elektro-acupunctuur meet ik eerst de energiebanen van het paard door. Dat levert een bepaald trillingsgetal op, zeg maar een beeld van de energiebanen in het lichaam. Dat trillingsgetal stel ik dan - buiten het lichaam om - bloot aan het trillinggetal van het kruidenmengsel. Vervolgens kijk ik welke uitwerking de trilling van het kruidenmengsel heeft op de trilling van het paardenlichaam. Zo kom ik aan de weet of het mengsel mee- of tegenwerkt. Ook kan ik er eventuele toxische waarden mee opsporen.' De kruidenmelanges die Aat samenstelt zijn 100 proces dopingvrij. 'Al mijn producten worden getest bij het anti-doping agentschap van de FEI in Frankrijk.'

Genezen van binnenuit

De lijst met problemen die Aat met behulp van fytotherapie kan oplossen is eindeloos lang. 'Ik kan beter vertellen welke problemen ik níet kan oplossen. Een paard met een grote wond behandel ik niet. Daar moet de dierenarts bij komen. Zomereczeem is wel heel goed te behandelen. Je ziet wel eens paarden in natuurgebieden, waarvan er één of twee zomereczeem hebben. Hoe kan dat? Ze hebben nota bene de hele apotheek van Moeder Natuur tot hun beschikking. Hetzelfde verschijnsel doet zich voor in een stal vol paarden. Eén of twee paarden hebben zomereczeem. Hoe kan dat? Die andere paarden staan toch ook bloot aan het mugje dat de allergische reactie veroorzaakt? Het raadsel is snel opgelost: het probleem zit hem niet zozeer in dat vervelende mugje maar in het individuele paard zelf. Stel, de nier- of leverfunctie is niet goed. In dat geval worden bepaalde afvalstoffen niet afgevoerd maar opgeslagen in het vetweefsel. Waar begint zomereczeem? Op de plaatsen waar zich vetopslag bevindt: de manenkam en de staartinplant. Mugjes vinden een paard met dit euvel onweerstaanbaar. Ook aan de neiging tot kreupelheid kan een verstoorde stofwisseling ten grondslag liggen. Daar ga ik de kruiden dan ook op inzetten. De kruiden verbeteren de omzetting van voedingsstoffen in het lichaam en bevorderen de afvoer van afvalstoffen via het lichaam. Soms is een verkeerde manier van voeren of ruwvoer dat te veel ballaststoffen bevat mede de oorzaak van een probleem. In die gevallen roep ik de hulp in van paardenvoedingsdeskundige Kees Naalden. Ik geloof heilig in samenwerkings-verbanden, omdat je alle soorten kennis en kunde die er zijn onmogelijk in de persoon van één dierenarts kunt proppen. Dan zou zo'n opleiding minstens veertig jaar in beslag nemen.'

Een praktijkdag

Vandaag gaat Aat bij drie adressen langs. Het eerste bezoek is TipTop Ruitersport, het bedrijf van Marlou Colsen en Eric Trommelen in Breda.

Als voormalig dresssuuramazone en voormalig eigenaar van een pension-, spring-, dressuur-, africhtings- en handelsstal kan dit tweetal bogen op een schat aan ervaring in de paardenbranche. Terwijl Aat een verse voorraad kruidensupplementen naar binnen brengt, vertelt Eric waarom hij juist voor deze fytotherapeutische supplementenlijn heeft gekozen. 'Zo'n twee jaar geleden had het paard van één van mijn klanten gruwelijk veel last van zomereczeem. Ik heb haar een 'probeer-emmer' kruidenmix tegen huidproblemen gegeven die Aat hier had achtergelaten. Het hielp vrijwel onmiddellijk. Zoiets gaat natuurlijk als een lopend vuurtje rond en nu komen mensen uit de wijde omgeving hier hun kruidenmixen halen. Dankzij al die positieve ervaringen kan ik andere klanten nu ook gerichte adviezen geven. Bij twijfel verwijs ik door naar Aat.'

Staartwortel

Op naar Hooge Zwaluwe, waar Aat een kijkje gaat nemen bij manege/pensionstal Dudok. Aat is benieuwd welke uitwerking zijn kruidenmengel tegen huidproblemen heeft gehad op twee Fjorden met zomereczeem.

Janine Dudok, in het dagelijks leven assistente bij een landbouwhuisdierenpraktijk in de regio West- en Midden-Brabant, ziet Aat vandaag voor het eerst. 'Ik ben destijds door paardenvoedingsdeskundige Kees Naalden doorverwezen naar Eric Trommelen die mij deze kruiden meegaf. Leuk dat ik nu de maker van het kruiden-mengsel eens ontmoet.' Aat gaat samen met Janine naar Pamela's box. De merrie oogt als elk ander normaal Fjordenpaard: goed in de vacht, met een mooie manenkam. Dat is wel eens anders geweest... 'Pamela heeft al vanaf haar tweede last van zomereczeem', vertelt Janine. 'Toen ze tien was en hier kwam, had ze alleen nog maar een staartwortel. Ook haar schoft was helemaal stuk van het rollen op de grond. Knoflook kreeg ik er niet in. Er was ook iemand in België die beweerde een middel tegen zomereczeem te kunnen maken. Je moest dan een plukje haar opsturen. Tegelijkertijd kwam Kees met dit kruidenverhaal. Dat klonk goed dus ik ben het gaan uitproberen. Dat is nu drie jaar geleden en ik voer het nog steeds, in een lage onderhoudsdosis. Pamela zelf geeft aan wanneer die dosis omhoog moet. In het voorjaar gaat ze een paar weken slecht eten. Alsof ze voelt dat de weersomstandigheden waaronder ze eczeem krijgt er aan zitten te komen. Helemaal ermee stoppen durf ik niet, omdat ze er nu zo mooi gaaf uitziet.' Aat haalt zijn kleine zaklantaarn erbij, tuurt in Pamela's ogen en knikt. Dan neemt Janine hem mee naar Pamela's zuster Anna, die ook zomereczeem heeft. Aat bestudeert Anna's ogen. 'Zij heeft er minder last van dan Pamela, hè?' Janine bevestigt dit. 'Waarom dringt het nog maar tot zo weinig mensen door dat dit echt helpt', vraagt ze zich af.

De terughoudendheid van de meeste mensen is wel begrijpelijk. Mensen hebben vaak al veel doodlopende wegen -ook alternatieve- bewandeld voordat ze op Aat stuiten. Als dan zo'n kruidenmelange ineens wel helpt, is dat nauwelijks te bevatten. Omdat het allemaal zo gemakkelijk lijkt is het risico dat anderen het gaan na-apen ook erg groot. Dat kan echter levensgevaarlijk zijn, want er zitten enkele giftige maar werkzame stoffen in Aats melanges. Plus weer andere stoffen die nodig zijn om die giftige stoffen te neutraliseren. Aat gooit er nog een goed advies tegenaan. 'Klanten die alles al vertellen zijn gemakkelijke slachtoffers van kwakzalvers. Laat de behandelaar je maar vertellen wat er aan de hand is. Als dat overeenkomt met wat je paard mankeert is dat een goede indicatie.'

Alles moet kloppen

De laatste bestemming van deze dag is “Bonne Ecurie” in Sprundel. Hier leiden springruiter Jack Neefs en zijn team paarden vanaf drie jaar op voor de professionele springsport. Het bedrijf straalt professionaliteit uit en de paarden staan er gezond en monter bij. 'In een stal als deze moet alles kloppen', vat Neefs zijn bedrijfsfilosofie kernachtig samen. 'De paarden die hier staan krijgen hoogstaand ruwvoer met een constante kwaliteit, granen en brokken met voldoende voedingsstoffen, dagelijkse training en weidegang en een ruime stal met voldoende lucht en licht.' Van supplementen moest Neefs nooit iets hebben. 'Ik twijfelde aan de prijs/kwaliteitverhouding en de toegevoegde waarde ervan. Totdat Eric Trommelen me attent maakte op de kruidenmengels van Aat.

Een vijfjarige met wat spanning in zijn lijf ben ik een kruidenmelange gaan voeren ter ontspanning en voor soepeler bewegende spieren. Na drie weken was het een totaal ander paard. Daar moest ik meer van weten. Op die manier ben ik met Aat in contact gekomen. Nu krijgen alle paarden die hier binnenkomen standaard een stofwisselingskuur.

Die krijgen ze ook als ze van de zomer naar de winter gaan. Verder voer ik -puur preventief- kruidenpoeders die de spieren en de gewrichten soepel houden. En de paarden lusten het graag. Dat vind ik belangrijk, want als paarden echt iets niet gaan eten, moet je je afvragen of het wel deugt. Laat ik het zo zeggen: ik sla het beoordelingsvermogen van mijn paarden hoger aan dan de mening van mijn voer-leverancier.'

Naam: Aat Barendrecht

Opleidingen: Na een HBO opleiding drogist opent Aat zijn eigen drogisterij in Rotterdam. Zijn interesse voor kruiden maakt dat er steeds meer homeopathische en fytotherapeutische producten in het schap verschijnen. Nadat Aat een aantal opleidingen bij fytotherapeutische en homeopathische merken heeft gevolgd, gaat hij op 'kruidengeneeskunde reis' naar o.a. Suriname, Italië en Spanje. Daarnaast bekwaamt hij zich in praktische disciplines zoals de iroscopie, elekro acupunctuur, Touch for Health, reflexologie, massages en acupressuur. Hij woont een tijdje in België en strijkt uiteindelijk neer in Zeeland, waar hij via zijn werk als natuurgeneeskundig therapeut in aanraking komt met mensen uit de draverij. Dan ontmoet hij fouragehandelaar Stefan de Vetter. Dit resulteert in een nauwe samenwerking, waarbij Aat de samenstelling van de kruidenmelanges en de consulten voor zijn rekening neemt en Stefan de promotionele en verkooptechnische kant. Inmiddels is er een einde gekomen aan de samenwerking met Stefan en werkt Aat weer op zijn geliefde, kleinschalige manier. Alles in eigen hand, korte lijnen met de klant.

Registratie: gediplomeerd drogist, niet aangesloten bij de Nederlandse Vereniging voor Fytotherapie. Reden: hoge contributie en strenge aanvullende eisen. Dit zou de consultprijs dermate opdrijven dat het voor normale mensen onbetaalbaar wordt.

Duur behandeling: een consult neemt een kwartier à twintig minuten in beslag en een kuur gemiddeld vier tot vijf weken.

Wanneer fytotherapie: van doffe vacht en slecht verharen, slechte conditie, hormonale onbalans tot en met ontstekingen, vruchtbaarheidsproblemen, koliek en zomereczeem. Kuidenmelanges zijn daarnaast preventief in te zetten bij zware inspanningen, lang reizen en spanningen en angsten.

Voormalig springruiter, thans paardentandarts/ springpaardentrainer Jacco Ansems van stal Tandhof te Poppel over zijn ervaringen met fytotherapie

Sinds wanneer fytotherapie? Drie jaar geleden voor het eerst.

Waarom fytotherapie? Ik had een paard dat schuurde en een paard met zomereczeem. Beide paarden zijn, na gebruik van een kruidenmengsel tegen huidproblemen, vrij van klachten.

Keuze fytotherapeut: Fourageleverancier Stefan de Vetter raadde mij het kruidenmengsel aan. De fytotherapeut die het heeft ontwikkeld ken ik niet persoonlijk.

Wanneer fytotherapie? Geen van mijn paarden heeft problemen, maar bij huidklachten zou ik zeker dit kruidenmengsel weer inzetten.

De ervaringen? Zo positief dat ik het op dit moment zou aandurven een goed spring-paard met huidproblemen te kopen, wetende dat ik die met deze kruidenmelange kan verhelpen.