Compost maken voor de paardenwei - Paardenwaarden

Hoofdmenu:

Compost maken voor de paardenwei

Wow Momenten > PAARDENWEI

Veel paarden brengen een groot deel van hun leven door in stallen of paddocks. Omdat er nu eenmaal geen paardentoiletten bestaan, fungeren Paardenhouder & Co als toiletmevrouwen en -meneren. Stallen en paddocks ontdoen van paardenmest hoort er nu eenmaal bij, zoals mest uit de weide verwijderen er ook bij hoort. Maar ja, wat doe je vervolgens met die berg shit?

De meeste paardenhouders beschikken over een eigen mestplaats of huren een container die op gezette tijden -tegen betaling- wordt geleegd door een bedrijf. Maar eigenlijk gooi je daarmee puur goud weg. Paardenmest laat zich namelijk prima verwerken tot een super nuttig product: compost voor de paardenweide.

Moeder Natuur is één en al vernuft. Het begrip 'afval' is vloeken in haar kerk. Afval bestaat niet; alles gaat in het hergebruik. Zo houdt de natuur zichzelf in evenwicht. Geniaal. Het enige wat je als paardenhouder hoeft te doen om onderdeel uit te maken van die sluitende kringloop is haar na-apen.

Ga de uitdaging aan en word een alchemist: iemand die van mest goud gaat maken. Zwart goud. Paardenmest en - urine vermengen zich met het strobed. Het eerste wat je doet is daar iets aan toevoegen, namelijk EM: effectieve micro-organismen. Watte??? EM. EM is een combinatie van micro-organismen uit de keukenkast van Moeder Natuur zelf, ontdekt door de Japanse landbouwprofessor Teruo Higa.

Het direct waarneembare effect ervan? Het mengsel geeft geen ammoniaklucht meer af. Effectieve micro-organismen zijn hier al vanaf de oertijd. Toen de atmosfeer van de aarde nog geen zuurstof bevatte, leefden hier anaërobe bacteriën. Hun 'lucht' bestond uit methaan, ammoniak en kooldioxide. Zuurstof was het afvalproduct dat deze anaërobe bacteriën uitscheidden.

Zuurstof was voor deze bacteriën giftig, maar dat deerde hen aanvankelijk niet. 'Schone' methaanlucht genoeg.

Naarmate ze zich vermenigvuldigden en meer en meer zuurstof gingen produceren, werd hun 'lucht' er steeds meer door vergiftigd. Wat te doen? Doodgaan of zich aanpassen? Het werd: aanpassen. De anaëroben gingen ondergronds leven, daar waar de zuurstof hen niet kon bereiken. Probleem opgelost.

Ondertussen ontwikkelden zich aërobe micro-organismen aan de zuurstofrijke oppervlakte en tussenvormen, de opportunisten, die zuurstoftolerant waren. Tot op de dag van vandaag leven al deze verschillende micro-organismen naast elkaar en vullen elkaar prachtig aan. Het was landbouwprofessor Teruo Higa die ontdekte dat het mogelijk is een vloeibaar concentraat te maken waarin zowel aërobe als anaërobe micro-organismen actief zijn: EM.

Dit 'wonderdrankje' vertegenwoordigt het beste uit twee werelden, want het is als collectief in staat om schadelijke stoffen te neutraliseren en dient tegelijkertijd als 'superfood' voor het microleven in de bodem. Sterker nog, EM maakt kunstmest en bestrijdingsmiddelen grotendeels overbodig. Gemeenten zijn allang op de hoogte van het bestaan van EM. Ze voegen het toe aan het GFT-afval, vervangen er in zwembaden chloor mee en zetten het in voor de reiniging van oppervlaktewater. Je kunt EM zelf maken met behulp van een basispakket van EM-1, rietsuiker melasse en water(surf naar ww.eminfo.nl) of het kant-en-klaar kopen bij o.a. Bio-Ron in Doornspijk. (www.bio-ron.com)

Lasagne

Met EM verrijkte stalmest kun je nog een extra zetje in de goede verteringsrichting geven met een handjevol Eifel-lava, wat Keltisch zeezout, een beetje compostmaker, een handjevol aarde, leem, gesteentemeel of zeeschelpenkalk. Deze ingrediënten drukken de zuurgraad en maken dat de microben zich sneller vermenigvuldigen.

Wanneer de paarden in de wei staan, haal je het stalstro met urine en uitwerpselen uit de stal en mengt er bladafval, gras en haagmaaisel, oud hooi, onkruid (liefst zonder zaden), fijngemaakte eierdoppen, groente afval, beschimmeld hooi, aardappelschillen, koffieprut en kleine stukjes karton doorheen.

Zet vervolgens een gedeelte van de weide af dat half in de zon, half in de schaduw ligt, strooi wat takken en twijgen op de bodem om de hoop luchtig te houden; het hout verteert op den duur vanzelf.

Kieper daarna je kruiwagen leeg op een plek vooraan in de rij. die je gaat maken. Zodra de eerste hoop een hoogte van zo'n anderhalve meter heeft bereikt en de vorm van een piamide heeft, stort je er een nieuwe hoop pal naast.

Vermicultuur

In zo'n rij met hopen stelt de geruisloos opererende opruimploeg van wormen, duizend- en miljoenpoten, nematoden, mieren, pissebedden, mestkevers, schimmels en bacteriën zich op in slagorde. Dit is de ploeg die goud gaat maken. Hun taak: de mengelmoes van mest, groenafval, bladeren, de lijkjes van overleden diertjes, afgeworpen velletjes, slakkenhuisjes en vermolmde takken verwerken tot goud. Zeg maar, superfood voor de bodem van de paardenweide of de moes- of siertuin. Eerst gaan de schimmels en bacteriën aan tafel. Daarna is het 'aanvalluh' voor het 'gewormte'. Mestwormen kun je vinden in een bestaande, oude paardenmest, maar als je een open composthoop aanlegt, zullen de andere soorten zich daar ook spontaan vestigen. Zijn ze eenmaal ingeburgerd, dan heb je er geen omkijken meer naar. Hoewel, je dient wel een goede huisbaas te zijn, want een te droge of te natte composthoop blieven de lieve beestjes niet.

Uitdroging voorkom je door de hopen te besproeien en daarna af te dekken met karton. Te veel nattigheid voorkom je door de rij op een zo hoog mogelijke plek in de weide aan te leggen, op een luchtig bedje van takken en twijgen. Ook kan een tarp als paraplu fungeren als teveel hemelvocht de hoop dreigt te verzuipen.

Om wat extra zuurstof in het midden van de composterende hopen te brengen kun je er zo af en toe met een oud weidepaaltje luchtgaten in aanbrengen. Even roeren, klaar. Met een pvc-buis sorteer je hetzelfde effect. In een gezonde composthoop en onder gunstige weersomstandigheden verorberen de wormen met wijd geopende mondjes de door schimmels en bacteriën voorverteerde biomassa. Dat dit in een hoog tempo gaat, is te zien aan het snelle slinken van de hopen. Wormen produceren zelf ook hoopjes die het eindproduct zijn: lekker luchtige plantenmest, zo voedzaam en eco als maar kan. 'Vermicultuur' is de officiële benaming hiervoor.

Een keer keren

Terwijl de microben in het midden van je hoop heftig aan het composteren zijn, doet de buitenkant het rustig aan. Om die een handje te helpen, moet je de inhoud na een week of drie door elkaar husselen. Werk de buitenste laag naar binnen en de binnenste laag naar buiten. Controleer hierbij of het materiaal overal even vochtig is. Als het goed is, zie je de kleur en de structuur van je hoop dan ook al veranderen. Het wordt steeds donkerder en minder grof. Na het husselen maak je weer een paar nieuwe ventilatiegaten en dek je de hoop zonodig weer toe.

Het mooie van dit systeem is, dat het een zich eeuwig herhalend proces is. Met een beetje geluk is de beginhoop gecomposteerd zodra je aan het einde van de rij je laatste hoop 'lasagne' stort. Op de terugweg schep je dan je kruiwagen vol met rijpe compost en strooit die uit over de paardenweide uit.

Compost is rijp als het mooi donkerbruin tot zwart is en naar verse bosgrond ruikt. Curieus? Nee hoor. Het bos is namelijk je grote voorbeeld. Een bos is een zichzelf voedend en bemestend systeem dat noch kunstmest, noch verdelgingsmiddelen, noch een tuinman nodig heeft. Alles is van nature met elkaar in balans. Maar de ware lakmoesproef is het eetgedrag van je paarden. In een met rijpe compost bestrooide weide staan ze doodleuk pal naast een gecomposteerde paardendrol te grazen, zonder deze te herkennen als hun eigen afscheidingsproduct. Pak maar eens zo'n nog duidelijk herkenbare, vezelige drol en ruik eraan. Ziet eruit als drol, maar ruikt naar bosgrond. Missie volbracht.

Maak je geen zorgen over resten van schadelijke onkruiden. Die zijn door de broei in de hoop onschadelijk gemaakt en afgebroken tot de basisbestandelen waar je weidegras en de kruidenmengsels in je paardenweide zo dol op zijn.

Drie of vier keer per jaar een laagje compost strooien is voldoende om de weide op een puur natuurlijke manier in een goede conditie te houden. Super simpel, of niet? Kunstmest, kalk en -nog erger- drijfmest op het land brengen met de alleen in Nederland verplicht injector is dan verleden tijd. Het bodemleven zal je er dankbaar voor zijn. Er zitten namelijk heel veel gifstoffen in drijfmest. Deze zijn funest (lees: dodelijk) voor heel veel organismen die in de bodem leven en deze lekker luchtig en gezond houden. (Zoals ze nog niet zolang geleden ook dodelijk waren voor een paar onfortuinlijke boeren die hun mestsilo wilden schoonmaken)

Opslaan

Je kunt de compost ook opslaan in de tweede container en licht afdekken, totdat zich een bestemming ervoor aandient, bijvoorbeeld als voedende laag of als mulch rondom bloemen, struiken en bomen, die op die manier tijden van droogte beter zullen doorstaan. Als je het rondom bomen gebruikt, laat dan wel de stam vrij en begin met strooien op de plek waar het bladerdak eindigt.

Je kunt je compost ook ter verkoop aanbieden aan particulieren of gewoon gratis weggeven. Een milieuvriendelijk cadeautje!

Tip: Op een composthoop kun je heerlijke pompoenen, komkommers en courgettes telen. Dat geeft het geheel ook nog eens een mooi kleurtje.