Safari koniks - Paardenwaarden

Ga naar de inhoud

Hoofdmenu:

Safari koniks

Wetenswaardig > EDUCATIE
Een sociaal complete kudde bestaat uit dieren van alle geslachten en leeftijden. Ruinen zie je er niet en de merries zijn niet aan de pil. Dankzij deze 'compleetheid' kunnen de kuddes hun eigen dynamiek ontwikkelen. Met andere woorden: de paarden kunnen hun natuurlijke gedrag volledig ontplooien en hun zintuigen ten volle gebruiken waarvoor ze bestemd zijn: afstemmen op hun leefomgeving.
Tot op zekere hoogte leven deze paarden dus zoals hun voorvaderen vroeger leefden en zoals wilde paarden nu nog steeds leven. Alleen kun je koniks niet echt 'wild' meer noemen, in die zin dat ze bij het minste of geringste op de vlucht slaan. Zij delen hun leefgebied nu eenmaal met recreanten en natuurliefhebbers. Aangezien deze zich over het algemeen niet als roofdieren gedragen, vertonen koniks hoegenaamd geen vlucht-gedrag. Integendeel. Soms lijkt het alsof ze mensen als hun dagblad beschouwen. Ha, daar komen weer tweebeners aan. Even poolshoogte nemen; even ruiken welke luchtjes zij nu weer met zich meebrengen. En dan zijn er nog de kuddebeheerders en hun assistenten die regelmatig aan de paardenhorizon opdoemen. Omdat zij geen geboortebeperkende maatregelen nemen, zijn identificatie (chippen), genetisch onderzoek (haren plukken om de mate van inteelt te monitoren) en aantalsregulatie noodzakelijke menselijke activiteiten. 
Overtallige paarden en runderen gaan naar andere natuurgebieden in binnen- en buitenland of naar de slacht. Dat geldt ook voor exemplaren die te veel witte aftekeningen hebben - een teken van vermenging met huispaarden, ergens in het verleden -. Ook voskleurige koniks zijn ongewenst. Naar verluidt zouden hun hoeven van een mindere kwaliteit zijn, hetgeen hen ongeschikt zou maken voor een leven in de vrije natuur. Ook paarden met een aantoonbaar slechte constitutie gaan eruit. Hun vlees is te koop voor menselijke consumptie onder de naam 'wildernisvlees'. Daarnaast staat het op het menu van de roofdieren in diverse Nederlandse dierentuinen.  
Het is bezoekers van deze natuurterreinen niet toegestaan de paarden dichter te naderen dan 25 meter. Dit om de kuddedynamiek niet te verstoren en interacties van het onverstandige soort (voederen, aaien, erop gaan zitten) te voorkomen. Deze interacties kunnen ertoe leiden dat de paarden uit eigen beweging bij bezoekers knuffels komen halen of komen bedelen om lekkere hapjes. Ze kunnen daarbij dermate opdringerig worden dat ze een gevaar gaan vormen voor de recreanten. Deze exemplaren wacht onveranderlijk de slacht. Onze educatieve safari's draaien daarom om observeren, gadeslaan en in 3D ervaren hoe pure, ongedomesticeerde paarden hun leven inrichten. Achterliggend doel: daar lering uit trekken met betrekking tot het houden van gedomesticeerde paarden. Ook op afstand kun je je als toeschouwer onderdeel voelen van een paardenkudde. Een zeldzaam mooie ervaring. Zo’n kudde is een harmonieuze gemeenschap waarin elk individu een steentje bijdraagt. Geen paard heeft de ambitie om de baas te 'spelen'.
 
In harmonie met elkaar samenleven is het hoogste streven. Immers, alleen wanneer elk individu zijn eigen plaats heeft en zijn eigen rol speelt, kan de kudde als één organisme handelen. Moet mensen het harmoniebrengende ‘wij-gevoel’ nog wel eens worden bijgebracht door motivatietrainers, paarden hebben het van nature. Daarom is een paard alleen zo’n stumperd. Paarden horen met elkaar samen te leven.
Sociaal zijn zit zo ingebakken dat paarden behalve hun eigen soort ook andere diersoorten - en in het geval van gedomesticeerde paarden ook mensen - zullen proberen te harmoniseren, weer in balans te brengen. Paarden doen dit bewust. Eén scène in de film De Nieuwe wildernis illustreert dit heel helder: het moment waarop een kudde Koniks op een pasgeboren ree- of hertenkalfje stuit. De paarden voelen aan dat dit een kwetsbaar jong wezentje is en proberen het te bewegen met hen mee te gaan. In de kudde is het immers veilig. Ook gedomesticeerde paarden nemen soms verweesde reekalfjes op in hun midden.
Margriet heeft waargenomen dat Koniks dit ook spontaan bij menselijke bezoekers van natuurgebieden doen. Een nietsvermoedende bezoeker zat op het rivierstrand te mediteren. Een kudde Koniks trok voorbij en enkele jonge hengsten stiefelden nieuwsgierig op de bezoeker af. De man bleef stoïcijns zitten. De paarden besnuffelden zijn hoofd, neus en mond. Daarna inspecteerden ze zijn gekruiste benen voorzichtig met hun voorbenen. De man bleef nog steeds zitten, waarop een van de hengsten even luid piepte en hem wat harder aanstootte. Die boodschap kwam over. Nadat de man was opgestaan en hij dus gezond van lijf en leden bleek te zijn, verloren de hengsten alle interesse in hem en hervatten hun bezigheden. Margriets interpretatie van dit gedrag: 'Oké, verder niets met je aan de hand'. Let wel, het blijft een interpretatie. Omdat paarden zich niet in woorden uitdrukken, is het aan ons om te proberen aan te voelen wat ze ons met hun lichaamstaal duidelijk willen maken.   
Uiteraard gaat Margriet ook graag op pad met individuele safari deelnemers, kleine groepjes geïnteresseerden en fotografen.  
Klik hier voor boekingen.
 
Terug naar de inhoud | Terug naar het hoofdmenu