Gehoor - Paardenwaarden

Ga naar de inhoud

Hoofdmenu:

Gehoor

Educatie
Het paard kan heel goed horen, wel tien tot twintig keer beter dan een mens. Dat heeft natuurlijk met zijn status als prooidier te maken, maar ook met de vorm van zijn oren. Buisvormige ‘schotels’ zijn het, die alle kanten op kunnen draaien. Ook onafhankelijk van elkaar, zoals je hieronder kunt zien. Elk oor heeft dan ook 60 spieren om deze klus te klaren.


Wat de vorm van de oren doet, ontdek je als je je handen aan je oren zet en zo een schotel schept. Je vangt ineens veel meer geluiden op dan zonder de hulp van je handen. Dan nog hoor je nooit zoveel en zo gericht als het paard. Paarden zijn daarnaast ook nog eens in staat om selectief te luisteren. Dit heeft als voordeel dat ze zich, bijvoorbeeld tijdens een stevige donderbui, ook op andere omgevingsgeluiden kunnen focussen en deze van elkaar onderscheiden. Kortom, een paard laat zich niet zo snel verrassen. Het hoort dingen eerder dan jij ze hoort en reageert er dan ook op. 
Het is dus nooit zo dat paarden zonder reden ergens van schrikken. Ze daarvoor straffen getuigt van onbegrip.

Orentaal
Paarden hebben multifunctionele oren. Ze horen er niet alleen mee, ze drukken er ook gemoedstoestanden mee uit. Kennis van dit stukje lichaamstaal verschaft veel inzicht in hoe het paard zich voelt.
Ontstemd
Dit paard is ontstemd. Om dit uit te drukken legt het zijn oren in de nek en spant het zijn kaakspieren aan, ten teken dat het van plan is te bijten. ‘Uit de weg jij’, dreigt het. Het kan ook een teken van onvrede zijn naar de paardenhouder toe. We hebben het een paard zien doen dat driekwart van de dag op stal moest door-brengen, omdat zijn bazin iets anders aan haar hoofd had.
Toen ze het eindelijk een keer kwam opzoeken, trof ze een doodongelukkig paard aan dat haar allesbehalve vrolijk en blij begroette.
'Ik baal', was de orentaal. Ook als je een paard fysieke pijn toebrengt, legt het de oren in de nek. Duidelijke taal. Oren in de nek zijn daarnaast een mogelijke voorbode van een corrigerende trap met de achterbenen. Bij ‘orentaal’ draait echter alles om de nuances. 
Uitdagen
Er zijn ook paarden die de oren de nek leggen om je uit te dagen. Voel je dat dit het geval is, maak jezelf dan groot en stel je als leider op. ‘Leuk geprobeerd, jongetje, maar ik trap er niet in. Ik wijk niet voor de druk die je op mij denkt te kunnen uitoefenen.’ Voelt het paard dit, dan staan zijn oren in een mum van tijd weer fier rechtop. 

Oren naar voren
De favoriete pose van alle paardenfotografen. Niet altijd even eerlijk naar het paard toe, want een paard prikt zijn oren alleen naar voren als iets zijn onverdeelde aandacht heeft. Zodra zijn nieuwsgierigheid bevredigd is zet het zijn oren weer op de relax-stand. Ben je met een paard onderweg dan zijn plotseling opgeprikte oren een duidelijk signaal dat het paard iets hoort aankomen. Wanneer je dit als zodanig (h)erkent, kun je hiermee voorkomen dat je zelf schrikt.
Weetjes over paardenoren en andere sensoren...

Paarden kunnen geluiden al op 4 kilometer afstand al horen.
Ook kunnen ze hoogfrequente geluiden horen die ons ontgaan, bijvoorbeeld de echo locatiepiep van een vleermuis.   
Paarden nemen daarnaast laagfrequente geluiden diep in de grond waar terwijl ze aan het grazen zijn. Ze doen dat niet met hun oren maar met hun tanden. De vibraties reizen via het kaakbeen naar het middenoor. Paardsen pikken ook vibraties op met hun hoeven. 
De kegelvorm van het buitenoor van het paard laat zich vergelijken met de 'toeter' van een ouderwetse platenspeler. Geen geluid ontgaat hen. De kegelvorm maakt ook dat paarden zich op een bepaald geluid kunnen focussen. Op die manier pikken ze in een mensenmassa jouw stem er meteen uit.  
Gezonde jonge mensen kunnen geluiden horen van 20 hertz tot 20 kilohertz en zijn het meest gevoelig voor geluiden tussen een en drie hertz. Paardenoren zijn een stuk gevoeliger. Ze kunnen geluiden horen van 14 hertz tot 35 kilohertz. Tweederde van een  octaaf meer dan mensen. Het meest gevoelig zijn ze voor geluiden tussen een en zestien kilohertz. 
Heeft een mens drie oorspieren, een paard heeft er tien, allemaal betrokken bij de bewegingen van het oor. Een paard kan zijn oren onafhankelijk van elkaar laten bewegen en ze in verschillende richtingen te luister leggen. Het kan dus ook verschillende richtingen uit 'communiceren'. 
Nadat de oren van het paard hem verteld hebben uit welke richting het geluid afkomstig is, pakken zijn ogen het over. Zij verklappen het de exacte locatie van het geluid. 
Identificeren de hersenen van het paard het geluid als niet bedreigend dan onderneemt het paard geen actie, maar gaan de interne alarmbellen af dan zal het paard - ook al ziet hij de locatie waar het geluid vandaan komt niet - op de vlucht slaan en wel in de tegenovergestelde richting. 
Het middenoor
Onderin het trommelvlies. (paarsblauw)
De hamer (cyclaam) zit vast aan het trommelvlies, geeft de vibraties door aan het aambeeld (oranje) en dit geeft de vibraties door aan de stijgbeugel (vaalrodd/bruin), die op zijn beurt het geluid doorgeeft aan het slakkenhuis.
De rode delen zijn spieren. Hamer, aambeeld en stijgbeugel zijn de allerkleinste botjes in het lichaam.
Het binnenoor:
slakkenhuis en evenwichtsorgaan.
Hieronder bewegende beelden van hoe geluid via het oor naar binnenreist en de hersenen informeert over de aard en identiteit ervan.

Hoewel we de zintuigen apart noemen, zouden we ook kunnen zeggen dat heel het paardenlijf een groot zintuig is, een ontvangststation dat de signalen uit de binnenwereld en de buitenwereld verwerkt en omzet in acties en reacties die belangrijk zijn om te kunnen overleven op deze planeet en in harmonie ermee.


 
Terug naar de inhoud | Terug naar het hoofdmenu