Anne Muller coacht menners met pijnklachten - Paardenwaarden

Ga naar de inhoud

Hoofdmenu:

Anne Muller coacht menners met pijnklachten

Wow Momenten > GEZONDHEID
Lichaamsgewaarwording en balans op de bok
Drie leergierige menners en hun grooms zijn met paard en wagen naar Stoeterij Angelbeeck in Afferden gekomen om zich door Akasha Rijkunst instructrice Anne Muller en een ‘mystery guest’ te laten inwijden in de geheimen van balans en lichaamsgewaarwording.
Voor Anne is dit een experiment. Ze heeft nog nooit menners in de klas mogen verwelkomen. Niet dat de mensport haar totaal vreemd is. Ze was zelf jarenlang palfrenier op De Koetserij in Gouda en kan zich dus uitstekend verplaatsen van zadel naar bok en terug. Anne en haar team geven rijles op basis van de biomechanische benadering. Klassieke principes, gecombineerd met de meest werkzame bestanddelen uit de fysiotherapie, haptonomie, acupressuur, de methode Feldenkrais, Mensendieck oefentherapie, Ceasartherapie, Alexandertechniek en Neuro Linguïstisch Programmeren. 

Alles is gericht op zit, houding en het optimaliseren van beweging. De docenten brengen mensen op zeer persoonlijke wijze gevoel voor bewegingsgewaarwording bij, spelen met assen, loodlijnen, streepjescodes en tandwielen. Wat is recht zitten exact? Wat houdt in balans zijn in? Zit ergens een schroefje te los of te vast?

Voorbeeldmenner
Een forse vrachtwagen manoeuvreert behoedzaam het terrein van Stoeterij Angelbeeck op. Het is 'mystery guest' Erik van de Peppel uit Elspeet. Hij heeft zijn vierspan Welsh pony’s meegenomen en wordt bijgestaan door grooms Kim van Wijk en René van Beek. 
Erik is op basis van een paar foto’s door Anne aangewezen als menner die het goede voorbeeld mag geven. 

Buitenlangs denken
Super om te zien dat hij de paarden op het buitenleidsel heeft zitten en niet aan het trekken is met zijn binnenleidsel. Allebei zijn zitbeenderen maken contact met de bok en hij laat zijn eigen lichaam ‘buitenlangs’ denken en niet binnendoor. Een behoud voor je lichaam en zoveel beter voor het paard’, aldus Anne.

Theorie
Verwachtingsvol zetten de deelnemers koers naar de theorie-ruimte, waar Anne eerlijk bekent dat ze het de avond daarvoor even Spaans benauwd kreeg. ‘In hoeverre laten menners zich vergelijken met ruiters? Ach, weet je wat het is? Zitten moeten we allemaal goed en daar gaan we keihard aan werken.’

Anne vertelt over haar verleden, haar vroegere baan (acupressuur) en vooral over het praktisch nut van NLP. ‘Neuro linguïstisch programmeren gaat erover dat je leert wat je nu eigenlijk met je taal aan het zeggen bent en hoe je moeilijke dingen makkelijk kunt uitleggen. Het leert je de draad van elk verhaal en de wel of niet logica ervan te ontdekken.' Anne zag manegeleerlingen worstelen met het begrip ‘recht zitten. 'Hoe moesten ze dat in vredesnaam oefenen als ze niet eens wisten hoe ‘recht zitten’ voelde? Naar aanleiding daarvan ben ik begonnen een eigen methodiek te ontwikkelen en heb me gespecialiseerd in het simpel uitleggen van de biomechanica van de houding en beweging, vooralsnog specifiek voor ruiters. Tja, en nu sta ik hier dus voor menners.’
Rompbalans en leidselvoering
Eén overeenkomst tussen ruiters en menners heeft Anne al ontdekt. 'Voor zowel ruiters als menners is ontspanning van essentieel belang. Ook als menner wil je immers dat je paarden op je reageren en lekker doorlaatbaar en ontspannen zijn, maar ook dat ze in de wedstrijd impuls vertonen. Hoe bewerkstellig je dat? Door een goed beeld te krijgen van hoe je zelf zit. Je oor, je schouder en je heup moeten in de basis houding één loodrechte lijn vormen. In rompbalans zijn, noemen wij dat. Rompbalans in de beweging is waar ik met jullie aan ga werken. 
Ook aan de leidselvoering zal ik uitvoerig aandacht besteden, want voor een menner is dat eigenlijk het enige tastbare contact met het paard. Ontspanning en een goede leidselvoering zijn niet alleen goed voor je paarden, je tuig en je koets maar ook voor je eigen lijf en leden.

Je skelet is er om je te dragen
Hoe goed de aanleuning is hangt af van jouw vermogen om met je romp te kunnen luisteren en registreren wat er nu eigenlijk aan de hand is. Zet jij je romp achterover en je spant je buikspieren, dan valt een deel van dat luisteren en registreren weg. Je spieren zijn immers iets anders aan het doen en kunnen dus niet die kleine beweginkjes opvangen. Zet jij je romp voorover, dan span je je rugspieren. Zelfde verhaal. Je skelet is er om je te dragen, hoe je je wervelkolom precies ‘stapelt’ en je hoofd op je schouders zet heeft invloed op de kwaliteit van je beweging.'
Pijn is niet fijn!
Recreatiemenner Fransje Hille mag als eerste haar pijnklacht voorleggen. Ze heeft vaak last van rug, schouders en nek. Fransje neemt achter het mentoestel plaats. Anne pakt het houten paardenhoofd beet en beweegt het heen en weer. Ze heeft al snel gezien waar hem de schoen wringt. 
'Ik heb moeite om je mee te krijgen.' Fransje zegt dat ze van haar instructrice haar handen altijd moet stilhouden. 'Stilhouden ten opzichte van wat?', wil Anne weten. Daar moet Fransje even over nadenken. 'Stilhouden ten opzichte van het paard, bedoelt jouw instructrice. Maar dan moet ze het wel duidelijk uitleggen', is Anne's commentaar.

Modelplaatje kaarsrecht?
'De clou zit hem in de kwaliteit waarmee jij met je armen in staat bent om mee te bewegen. Laat je elleboog afhangen als een enorme oorbel. Nu kun je vanuit je schoudergewricht met die arm ‘nageven’. Mee in de beweging van de mond gaan is namelijk niet iets wat je doet, het is iets waarvan je toestaat dat het je overkomt. Met je hand moet je kunnen geven, nemen en stil zijn. Jij kunt nemen, maar niet geven of stil zijn. Als je meegaat in de beweging van de mond ligt je schouderblad lekker los in je rug. Vraag ik jou nu tegelijk rechtop te zitten, schouders naar achter en borst vooruit, buik in, dan heb je over een half uur pijn. Niet doen dus. Opdrachten die pijn doen moet je gewoon niet opvolgen. Ontspanning is voor jouw houding nu belangrijker dan een modelplaatje ‘kaarsrecht’.'
Overal pijn
Recreatie- en competitiemenner Betty Spruyt heeft momenteel overal pijn omdat ze drie weken geleden van de bok is gevallen en door haar eigen wagen overreden. 'Daarvoor had ik last een brandende pijn in mijn rechter elleboog, die vooral bij de wending naar rechts opspeelt. Volgens mijn instructeur ben ik te sterk en te constant bezig met rechts, zodat ik daar teveel spanning op heb. Ik rijd twee paarden in enkelspan, maar vooral bij mijn Belgische warmbloed heb ik er last van.’ Anne knikt: 'Als ik dat wat er in de FN richtlijnen staat geschreven zou doortrekken naar de koets, dan zou jij het vastzittende rechterleidsel los moeten gaan maken door meer aan je stelling rechts te gaan werken. Dat lukt niet dus en je overbelast je arm er ook nog mee.' 

Betty beaamt dit. 'Ik probeer wat meer ophoudinkjes te geven, zodat hij de rechter kant wil loslaten.' Anne schudt haar hoofd: 'Wat jij moet gaan doen is een paard dat vastpakt aan de rechterkant niet verkorten aan de rechterkant maar verlengen aan de linkerkant. Ik ga straks proberen jou te leren op de zwakke kant sterker te worden.' Anne neemt Betty's houding onder de loep. 'Kom eerst eens los van de rugleuning je stoel. Zet je hiel, als je op een stoel zit, onder je knie, dat ontspant je been. Je zorgt dat je gestapeld bent. Niet met je billen knijpen, want dan komen je zitbeenderen los van de bok en wat krijg je daarvan? Roestige, knarsende en uiteindelijk versleten heupen. Nog een inkopper? Raad eens wat je van een constant holle gespannen onderrug krijgt? Juist, een hernia!'

Denken aan bewegen
Wedstrijd- en recreatiemenner Arie Dibbits heeft klachten van een andere orde. 'Als ik lekker actief aan het draven ben in bijvoorbeeld de dressuurproef blijf ik redelijk makkelijk rechtop, maar tijdens een ontspannen buitenrit word ik in mijn rug al gauw zo moe dat ik in overal last krijg en op laatst niet meer weet hoe ik moet zitten. Ten tweede laat ik heel moeilijk los. Ik ben gauw overal gespannen. Verder is mijn rechter elleboog in de winter van vorig jaar erg gaan opspelen.' Anne lacht: 'Als jij van jezelf al moeilijk stil kan zitten dan is het extra lastig om drie uur lang in een min of meer passieve houding op die bok te zitten. Ik ken een motorrijder die op de lange afstanden precies datzelfde probleem had. Die heb ik geleerd heel zachtjes te knikkebollen onderweg. Iets dergelijks ga ik jou straks ook leren. Wat ik verder aan jou zie is dat je links gericht bent. Jouw houding is authentiek, dat ben jij. Maar als je daar last van krijgt is er maar één iemand die dat kan oplossen en dat ben je zelf. 

'Bewegingsgewaarwording' is het sleutelwoord. Nagenoeg iedereen in de westerse wereld heeft moeite met ontspannen. Als ik zeg: ontspan eens in je rug, ga je vaak iets doen, bewegen. Om te bewegen span je spieren, uiteindelijk ben je nog niet ontspannen. Door niets te doen en te denken aan beweging in bijvoorbeeld je wervelkolom en nek kom je ook in een kwalitatief andere houding en ga je ontspannen. Dat moet jouw truc gaan worden.'
Indrukken...
Met een hoofd bomvol indrukken en een lege maag verlaten de menners en hun gevolg de cursusruimte. Buiten, onder de parasol, staat een liefdevol toebereide lunch op hen te wachten. 
Wat een service! Angelbeeck en Akasha laten zich van hun meest sociale kant zien! Terwijl de deelnemers hun lunch verorberen spant Erik zijn vier Welshpony's in. Op naar de paddock van 50 x 50. Anne laat Erik een aantal achten rijden. 'Eens kijken of de theorie van die wending ook steek houdt in de praktijk.'Dat blijkt inderdaad het geval te zijn. 'Super, Erik. Maar als ik je toch een klein dingetje mag meegeven... Ik zie dat jij je handen een tikkeltje laat hangen en daardoor wat teveel spanning opbouwt in de spieren aan de duimzijde van je onderarm. Daar kun je op den duur last van gaan krijgen. Breng je onderarm, middelvinger en leidsel met elkaar in één lijn, dan krijg je een heel andere spierspanning en blijf je losser in je pols en elleboog.
Kuil
Wat we willen is dat je als menner letterlijk vanuit de elleboog de beweging naar de mond van het paard maakt. Uiteindelijk wil ik de kwaliteit van die aanleuning terugzien in de nekken, ruggen en halzen van de paarden.' 
Dan stuurt ze Erik door een met opzet niet rechtgetrokken kuil in de buitenbaan. 'Eens zien hoe jij dat in je lichaam opvangt. We hebben het over ‘rompbalans’ in beweging gehad. 
Fijntjes in het sturen
Probeer eens een aantal keren met verschillende basis houdingen door de kuil te rijden, gespannen of ontspannen, voorover of achterover, en een keer neutraal; als het ware op 6 uur. Gebruik je hele romp tot en met je zitbeenknobbels als ware het een ‘versnellingspook’ van stevig rubber. Hoe heb jij geleerd te ontspannen terwijl de grond (koets) onder je voeten tot leven komt? Door hobbels en kuilen te nemen en alle verschillende varianten zelf uit te proberen. Te kijken hoe het span reageert. Voelen wat spanning zet en wat niet.' Erik heeft veel tijd besteed aan het ontwikkelen van zijn eigen bokkussen. Het is bijvoorbeeld op maat voor zijn benen (tot bijna in de knieholte) en ook met Eriks bekkenbreedte houdt het rekening. Anne vindt wel dat hij door de hoge zijkanten weinig ruimte heeft voor zijn ellebogen. ‘Daardoor trek je makkelijk je schouders op. 

Voor ruiters geldt dat we beter gaan zitten naarmate de paarden beter gaan lopen. Je bouwt samen op. Ook voor menners geldt: je kunt je (handen) pas stilhouden als jouw span daar ook aan toe is en als jij met alles wat je aan het doen bent daaraan toe bent. Dan zakt de rust er vanzelf in. Kijk, de donkere Appaloosa rechtsvoor loopt met minimale leidseldruk en toch doet hij netjes zijn oefening. Dat betekent dat hij zijn eigen lichaam buigt, niet dat Erik hem op het leidsel moet buigen. Je bent heel fijntjes in je sturen, Erik. Applaus!'
Na een demootje galop verlaten Erik en zijn team de buitenbaan om het omringende natuurgebied Maasduinen te gaan verkennen.
Bilspier als blubber
Na Erik is Betty aan de beurt. Ze krijgt van Anne de instructie haar paard de ruimte te geven. 'Ik wil dat hij veel ruimte pakt met zijn lichaam en het neusje eruit steekt. Geen korte snelle pasjes maar een mooie basisstap: ontspannen, los en doorlaatbaar. Laat je paard zelf maar gaan zoeken naar balans, dat geeft ook minder druk op jouw lijf.
Je hoeft helemaal niet zoveel vast te houden als je zelf denkt. Grijp niet teveel in, Betty. Nu ‘haalt’ je paard steeds met zijn hoofd. Dat betekent op z’n ‘paards’: ik voel me opgesloten, beperkt in mijn bewegingsvrijheid. Om de rug lekker in balans te laten deinen, moet de diepe rugspier (aan de buikzijde van de wervelkolom) los zijn. 
Elke keer als jouw paard met zijn hoofd haalt, zegt dat iets over jouw te stille (stotende) handen. Niet over hem. Dus als hij dat doet, denk dan: oeps, hand weg. 

Daarna maak je gewoon contact en je vraagt door nageven om aanleuning, soepel en zacht. Smelt in die rechterarm. Hij stapt nu letterlijk met het achterbeen in de print van zijn voorbeen en ik wil hem eigenlijk, ook gezien de bouw van dit paard, over laten stappen. Geef nog meer leidsellengte. Ha, nu pakt hij een volle hoef over op de voorhoef. Kijk eens naar de kwaliteit van de bilspier. Die begint blubber te worden. Daar wil ik meer van. Groom Frank, kun jij jouw hand eens op de schouder van je vrouw leggen?

Als hij omhoog gaat, knijp er dan even in. Betty, het is de bedoeling dat jij dat rechterleidsel zacht maakt en met het linker duidelijker contact opneemt. Constante aanleuning vind ik voorlopig nog belangrijker dan die onbedoelde stelling buitenwaarts. Pak maar eens een paar grote achten. Houd je linkerschouder lekker laag, Betty. Jouw huiswerk bestaat uit voorlopig voltes en achten in stap en draf, maar ook buiten opletten dat je een schouder niet optrekt waardoor je spieren niet overbelast.'
Te korte benen...
Fransje betreedt de buitenbaan. Anne complimenteert haar met de aanspanning. 'Mooi, hè, zo’n Fries!' Het eerste wat Anne opvalt is dat de bok en Fransje niet op elkaar afgestemd zijn. Ze adviseert ‘plateauzolen’, een kleine verhoging van de bodem.
'Wat je nu kunt doen is een klein beetje meer naar voren komen. Nu heb je veel meer ontspanning in je onderrug. Je staat namelijk teveel op je tenen. Vergelijk het maar met in de auto zitten wanneer je stoel te ver naar achteren staat. Zet je voet eens op mijn arm. Dat zit lekkerder, hè? Als je last begint te krijgen, kom dan in ieder geval los van je ruggesteun, want je been is gewoon te kort. Verder trek je in je concentratie je gezicht heel erg in de plooi.

Daarmee zet je je nek vast en je krijgt er later rimpels van, ha ha! Nu je paard. Hij trekt met zijn voorhand. Dat doen veel Friezen. Je wilt dat hij met zijn achterhand gaat duwen. Uiteindelijk wil ik dat hij heft in zijn borstkas, zodat die nek er mooi vloeiend uitkomt in plaats van er als een zwanenhals bovenop te staan. Laten we maar even een mooie lange stappas maken, zodat hij lengte maakt in die stap. Durf je handen wat meer te dragen, alsof je bekertjes water draagt.'Anne gaat naast Fransje zitten.
'Laat je borstbeen eens wat zakken, te rechtop is ook niet goed. Beeld je in dat jij dat paard bent en dat jij met je neusje er uitkomt. Ga maar stappen en voel heel die beweging in je onderlichaam. Maak van je buik maar een puddinkje, rol met je bekken en ga mee in de beweging. Een soort buikdansen, ja.'
 
Anne is maar matig tevreden. Ze overhandigt haar I-pod aan groom Janneke. 'Jouw moeder maakt van zichzelf zo'n stil plaatje dat de spanning erin blijft zitten. Fransje, we gaan je blootstellen aan een muziekje waar je niet stil bij kunt blijven zitten.
Muziek waar je van gaat lachen, zodat je je handen durft te geven. Je hebt alleen het gewicht van de leidsels in je handen. De leidsels zijn namelijk niet dat waarmee je je paard vasthoudt. Feitelijk houden jullie menners helemaal niks vast!' Fransje zit swingend op de bok. Anne lacht en springt bij haar achterop. 'Wat een leuk spelletje is dit. Met menners kun je gewoon meerijden en doorgaan met aanwijzingen geven. Kom maar eens met je onderrug naar mijn hand me toe.

Daaaar! Nu ontspan je en dat doet zichtbaar iets met de ‘doorlaatbaarheid’ van je paard. Leuk he? Hier van boven kun je heel goed zien hoe die rugspier aan het functioneren is. Langzaamaan zie je die bil helemaal blubber worden en ga je ook lendenmobiliteit zien. Prachtig! Mensen, kijk Fransje eens ontspannen en lachen! Hoezo saai, houding en zit?'
Trucjes voor Arie
Arie en zijn gespierde KWPN-er maken indruk op Anne. 'Z dressuur, Z vaardigheid, klasse C marathon”, somt de menner uit Bergharen op. Anne steekt niet meteen van wal maar observeert de aanspanning eerst een poosje in stilte. Dan, op speelse toon: 'Arie, ben jij je ervan bewust dat je continu spanning op je binnenste been hebt staan?
Daardoor boet jij in aan doorlaatbaarheid op je binnenleidsel, in je linkerarm. Jij zet je bekken een klein beetje onderuitgezakt neer. Ik wil letterlijk dat je hem meer verticaal zet.' Anne heeft de smaak van het meerijden duidelijk te pakken, want ze springt enthousiast bij Arie achterop. 
'Yep! Dat been zit helemaal vast. Schud de knieën maar even wat slapjes. Stop eens. Mmm, kan dat kussen ook vijf centimeter naar voren?' Kan niet. Zelf is de menner al met de vulling van zijn bokkussen aan het experimenteren geweest. Zonder resultaat. De extra vulling mag er nu helemaal uit en wordt zo neergelegd dat hij Arie's knieholten ondersteunt. 
'Zo, nu heb je ook iets meer steun onder je been. Zet nu eens af. Ho! Je gaat spannen, je trekt jezelf als het ware van de bok. Via de leidsels komt die spanning ook bij je paard terecht. Jij zegt dat dit paard heel fijngevoelig is. Als we alle ruis die er nu nog teveel tussen zit eruit kunnen halen, kunnen we hem nog opener krijgen voor de fijnere hulpen. Ik kom nog een keer bij je achterop. 
Kom los van je rugleuning. Nu moet de onderkant bewegen.' Helaas, er is geen beweging in te krijgen. De boodschap komt niet over. Woordentovenares Anne is echter niet voor één gat te vangen.'Doe nu eens net alsof je met je staart kwispelt. Stel, er zitten lampjes in je zitbeenknobbels. 

Totaal waterpas
Die van jou wijzen een beetje naar de zitbeenknobbels van het paard. Laat ze eens een heel klein beetje naar achteren kijken. Doe je ogen eens dicht, rijd door de kuil en voel met je billen waar de kuil zit, terwijl je met je onderlichaam de kuil kunt opvangen, terwijl je bovenlichaam totaal waterpas blijft. Kun jij met één hand mennen? Dan graag je rechterhand aan de leidsels. Leg je linkerhand op je hoofd.
Elleboog omhoog, en rek jezelf uit aan de linkerkant. Dan ga je open. Nu de andere hand even proberen. Knieën los, want je zit als een grietje je jurk bij elkaar te houden. Ha, die kwam aan! Lachen hierbij is belangrijk! 
Aan het einde van de clinic heeft Arie nog een lumineus idee. Hij biedt Anne zijn plek op de bok aan. Na enig tegensputteren -lang niet gedaan- gaat ze op zijn aanbod in. Geconcentreerd stuurt ze Arie's bruine ruin door de buitenbaan.
Extra lesje
'Ontspannen!', roepen de beste stuurlui aan wal. 'Nu ik hier zelf zit merk ik hoe gemakkelijk je met je rug voorin gaat en daardoor aan het trekken bent. Dat is wel anders dan dat je gewoon op het paard zit', roept Anne. Na afloop wil ze graag weten of de deelnemers het experiment geslaagd vinden. Zelf heeft ze er ontzettend veel van geleerd. Iedereen roept eenstemmig: 'Wij ook!' Arie doet er nog een schepje bij bovenop. ‘Anne, als je het goed vindt, kom ik een extra lesje bij je halen.’

Op straat
Gluur, lopend langs een etalage, eens in de ruit naar jezelf. Staat er een lantaarnpaal in de buurt? Mooi. Sta jij even loodrecht als die paal? Zo niet, corrigeren.

In de auto
Optrekken, wegrijden, remmen, doe het allemaal eens los van je rugleuning. Daar kun je je rugspieren en je lage buikspier ernstig mee trainen. Kuilen in een parcours of het landschap leren opvangen? Neem eens met opzet een route met veel verkeersheuvels en pak die met je rug los van de leuning!
 
Terug naar de inhoud | Terug naar het hoofdmenu